آخرین مطالب

به همت بنیاد رودکی؛

شرح جامع جامع‌الالحان عبدالقادر مراغی منتشر شد دینی و مذهبی

شرح جامع جامع‌الالحان عبدالقادر مراغی منتشر شد

  بزرگنمایی:
تبسم مهر - شرح جامع جامع‌الالحان عبدالقادر مراغی به کوشش آرین رحمانیان به همت بنیاد فرهنگی هنری رودکی در سال ۱۳۹۷ منتشر شد.

تبسم مهر - شرح جامع جامع‌الالحان عبدالقادر مراغی به کوشش آرین رحمانیان به همت بنیاد فرهنگی هنری رودکی در سال 1397 منتشر شد.

به گزارش خبرنگار مهر ، عبدالقادر بن غیبی الحافظ المراغی به احتمال زیاد در بین سالهای 8 ـ 757 ق. در مراغه به دنیا آمد. مراغی نام خود را در کتابهای مقاصد الالحان و جامع الالحان، عبدالقادر بن غیبی الحافظ مراغی ذکر کرده است، اما نام و لقب او در منابع گوناگون به صورتهای مختلفی ذکر شده است. از جمله از وی با نامهای نظام الدین، کمال الدین، ابن غیبی و عبدالقادر گوینده نیز یاد برده شده است.
شاید بتوان گفت جامع الالحان مهمترین اثر مراغی باشد. این کتاب دائره المعارفی از قواعد و اصول موسیقی است که در یک مقدمه، دوازده باب و یک خاتمه گردآوری شده است. مقدمه جامع الالحان دارای پنج فصل است که در آن مراغی به تعریف موسیقی، کیفیت حدوث صناعت موسیقی، موضوع موسیقی، مبادی موسیقی و علت غایی فن موسیقی پرداخته است.
در باب اول، مراغی به تعریف صوت، تعریف نغمه و چگونگی تولید آن، چگونگی رسیدن صدای تولید شده به گوش و علت بمی و زیر صدا می‌پردازد. باب ثانی به بحث درباره تقسیم دستان‌ها مطابق شیوه ارموی، محاسبه بعد بقیه و تقسیم وتر به نغمات هفده گانه اختصاص داده شده است.
در باب ثالث مراغی درباره ابعاد یا فواصل موسیقایی، نسبتهای عددی آنها و روش محاسبه، اضافه کردن یک فاصله به فاصله دیگر، کم کردن یک فاصله از فاصله دیگر وعواملی که موجب تنافر می‌شوند می‌پردازد.
باب چهارم به بحث درباره انواع مختلف ذی الاربع ها(تترا کورد) و ذی الخمس ها(پنتا کورد) و چگونگی ترکیب آنها می‌پردازد. همچنین در این فصل نحوه به وجود آمدن دایره‌ها یا ادوار گوناگون مورد بحث آن قرار می‌گیرد.
باب پنجم چهار فصل دارد. در این چهار فصل مراغی به بررسی شیوه کوک کردن و به دست آوردن نغمه‌های گوناگون از وترهای مختلف عود می‌پردازد. در باب ششم مراغی انواع ادوار مشهوره یا دوازده مقام را تحلیل و بررسی می‌کند.
در فصل دوم این باب طبقات ادوار شرح داده شده است. در فصل سوم و چهارم باب ششم آوازهای شش گانه و شعبات بیست و چهارگانه مورد بررسی قرار گرفته اند. همچنین در این باب نظریات و اعتراضات قطب الدین شیرازی به صفی الدین ارموی مورد نقد قرار گرفته است.
باب هفتم دارای سه فصل است، فصل اول: در اشتباه ابعاد به یکدیگر، فصل دوم در بیان تشارک نغم ادوار با یکدیگر و فصل ثالث در ترتیب اجناس در طبقات ابعاد عظمی و ذکر اعداد آنها.
در باب هشتم که دارای سه فصل است، مراغی اسامی یونانی و عربی نغمه‌های ملایم را ذکر می‌کند. همچنین وی به ارتباط میان مقام ها، آوازها و شعبات و وجه تشابه و نزدیکی آنها می‌پردازد.
در باب نهم، روش‌های تقسیم در تارهای عکس و مستقیم، انواع کوکهای نامتعارف و قواعد نواختن وترهای سایر و راجع بررسی شده است.
باب دهم به انگشت گذاری‌های دشوار در عود، تعلیم خوانندگی، مرکب خوانی و سازشناسی اختصاص داده شده است.
بای یازدهم مبحث ایقاع یا ریتم است. این باب دارای چهار فصل است. مراغی در این باب به تعریف ایقاع و ارکان آن می‌پردازد. وی دورهای ایقاعی که در گذشته و زمان او به کار رفته می‌رفته را برشمرد و تشریح کرده است. در پایان این باب وی به شرح ادوار ایقاعی که خود او ساخته است می‌پردازد.
در باب دوازدهم موضوعانی مانند تأثیر نغمه‌ها و ادوار گوناگون بر حالا روحی و عاطفی انسان، اصابع سته و طریقه یا مدهای دستانی، انواع فرم‌های موسیقایی وماجرای سی نوبت مرتب که مراغی در ماه رمضان در دربار تبریز ساخته بود مورد بررسی قرار گرفته است.
خاتمه جامع الالحان دارای شش فصل است: مراغی در این خاتمه به موضوعات متعددی می‌پردازد. یکی از این موضوعات آداب اجرای موسیقی توسط اجراکنندکان است. مناسبت خوانی و اینکه در هر مجلس چه موسیقی، آواز و اشعاری باید انتخاب شود از دیگر موضوعات خاتمه جامع الالحان است.

در مقدمه علی‌اکبر صفی‌پور، مدیرعامل بنیاد رودکی آمده است: کتاب جامع الالحان عبدالقادر مراغه ای، یکی از مهمترین آثار موسیقیدان بزرگ و نامدار ایرانی است که در قرن هشتم می‌زیست. شاید بتوان عبدالقادر مراغی را آخرین موسیقیدان بزرگ تمدن ایرانی ـ اسلامی در فاصله بین قرن سوم تا هشتم هجری قمری دانست؛ دوره ای که در آن جهان اسلام به ویژه ایران در تمامی زمینه‌های علمی و فرهنگی به شکوه و عظمت بی نظیری دست یافت.
در حوزه موسیقی، سنت موسیقایی غالب در سرزمین‌های اسلامی از ترکیب چند سنت اصلی و سایر حوزه ها، از جمله فلسفه، ریاضیات، پزشکی، جغرافی و ... از دیگران بیشتر بود. فارابی به عنوان یکی از یکی از بزرگترین فیلسوفان جهان اسلام، در حوزه موسیقیایی عملی و نظری نیز یکی از قله‌های اصلی این سنت موسیقایی غنی بود. او با ترکیب نظریات موسیقایی یونان باستان با اصول نظری و عملی موسیقی ایرانی و عربی، پایه گذار جریان علمی ـ عملی بزرگی در موسیقی گردید که پس از وی توسط نظریه پردازان بزرگی چون ابن سینا، صفی الدین ارموی و مبارک شاه بخاری، قطب الدین شیرازی و عبدالقادر مراغی بسط و گسترش یافت. بنابراین عبدالقادر مراغی را می‌توان آخرین حلقه در سلسله موسیقیدان بزرگی دانست که طی پنج قرن، اصول نظری و عملی موسیقی را نه در ایران بلکه در تمامی سرزمین‌های اسلامی تدوین، تشریح و گسترش دادند. شاید بتوان اهمیت عبدالقادر مراغی و مهمترین اثر وی، یعنی جامع الالحان را نیز همین امر دانست. در حقیقت جامع الالحان مراغی چکیده نظریه و تجربه تمامی موسیقیدانان پیش از عبدالقادر است.
اهمیت مطالعه و پژوهش پیرامون چنین اثر سترگ و پربار نه تنها از لحاظ تاریخی دارای اهمیت است، بلکه برای شناخت و درک فرهنگ موسیقایی معاصر ایران و سرزمین‌های مجاور نیز بسیار ضروری است.


نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield

lastnews

دوره های پاییزه ی موسسه تبسم مهر

آغاز تولید فیلم کوتاه چوپان با مجری طرحی موسسه فرهنگی هنری تبسم مهرنیکان

مدیرعامل صندوق اعتباری هنر خطاب به صدابردار سینمای ایران: دست های مهربانت را به گرمی می فشاریم/ تجلیل از یک عمر سخت‌کوشی همسر استاد شاهوردی

ادبیات آذری را جدا از ادبیات فارسی نمی‌دانیم/ حمایت از اصحاب فرهنگ و هنر را وظیفه خود می‌دانیم

مجارستان: ضدحملات اوکراین «حمام خون» به‌راه می‌اندازد

نه بیرانوند از پرسپولیس می‌رود نه بازیکن دیگری/ شرط ماندن یحیی

بدرقه تیم فوتبال نوجوانان با حضور امیر قلعه نویی و عنایتی

اسرائیل با نقص جدی کادر پزشکی و بیمارستانی روبروست

افزایش شمار جان‌باختگان تصادف قطار در هند به 288 نفر

دشمنان تلاش می‌کنند نسل جوان را نسبت به روحانیت بدبین کنند

انتخاب موقت اعضای هیات اجرایی کارگروه هنرمندان انجمن خادمان قرآن

قیمت سکه و طلا 10 خرداد 1402/ ریزش قیمت ادامه دارد

ایران کشوری کاملاً امن و مقصدی مطمئن و جذاب برای گردشگران است

تولید نفت ایران به 2 میلیون و 750 هزار بشکه در روز رسید

ورود منابع، کاهش نرخ ارز را همراه خواهد داشت

سریال ماورایی ده‌نمکی به‌زودی کلید می‌خورد/ در تدارک «رستگاری»

وجود 700 اسیر فلسطینی بیمار در زندان‌های رژیم صهیونیستی

ارائه وام عتبات عالیات به دانشجویان تا سقف 5 میلیون تومان

زلزله 4.8 ریشتری سرخس خراسان رضوی را لرزاند

افزایش رگبار باران در 10 استان کشور

واریز 20 درصد اضافه یارانه کالابرگ سه دهک کم‌درآمد از امروز

ترافیک نیمه‌سنگین در محور چالوس

آماده مقابله با هرگونه تعرض دشمنان به آرمان‌های امام (ره) هستیم

برگزاری دوره های آموزشی بازیگری با حضور استاد ارجمند آقای امید زندگانی

ارتش رژیم صهیونیستی به خودروی زرهی «ایتان »مجهز می‌شود

عالیترین مقام کشور ترکمنستان سه شنبه به تهران می‌آید

مخبر: ایران نگاه ویژه‌ای نسبت به مناسبات خود با عمان دارد

«بازی» ایرانی برگزیده جشنواره ایتالیایی شد

افزایش نرخ تاکسی‌های اینترنتی باید به تصویب شورای شهر برسد

دستگیری ماموران قلابی در تهران

برنامه‌ریزی دستگاه‌ها برای اوقات‌ فراغت جوانان

شناسایی 82 بیمار جدید کرونایی در کشور/ 2 نفر فوت شدند

قیمت سکه و طلا 7 خرداد 1402/سکه به 30میلیون و 600 هزار تومان رسید

تذکر فرمانده نیروی زمینی ارتش به همسایگان شرقی

کوروش زارعی در تدارک یک نمایش میدانی بزرگ/ اجرا در حوزه دفاع مقدس

شرط «یک سال رهن بودن سند خودرو» حذف شد

بانک‌ها اشتیاق به مال‌سازی دارند نه اعطای وام مسکن

سازمان لیگ: سهمیه تماشاگران استقلال و پرسپولیس برابر است

استقلال دست‌بردار داوری نیست/کنایه به پرسپولیس و فشار به فدراسیون

هادی ساعی برترین تکواندوکار المپیک 2008 پکن شد

مهاجم 16 ساله پورتو: الگوی من مهدی طارمی است

هوای تهران آلوده شد/ افزایش شاخص ذرات معلق

درخواست حجت الاسلام قرائتی از رییس جمهور

مهلت ثبت‌نام هنرمندان در سامانه نهضت ملی مسکن تمدید شد

توصیه‌های وزارت حج و عمره عربستان خطاب به میهمانان خانه خدا

انهدام ده‌ها مخفیگاه داعش در 3 استان عراق

یک مرزبان ایرانی در درگیری امروز با طالبان به شهادت رسید

کشف 250 هزار دلار غیرقانونی از یک شرکت خصوصی در سعادت آباد

با دستیاری به نام تاکو؛ تیک تاک با هوش مصنوعی پاسخ جستجوی کاربران را می دهد

رئیسی در دیدار دبیرکل اوپک: اعضای اوپک با تقویت انسجام مانع اختلاف‌اندازی غربی‌ها شوند