بزرگنمایی:

تبسم مهر - روش‌های بی‌بی‌سی فارسی برای ایجاد تغییر در جامعه ایران روش‌های ثابتی است. مرور گزارش‌های این رسانه درباره موضوع گرانی گوشت قرمز، قابل‌توجه است.

خبرگزاری مهر - محمد فیروزی
اقتصاد ایران از هنگامی که تحریم‌های آمریکا علیه ایران شروع شده است با مشکلات مختلفی دست و پنجه نرم می‌کند. در حالی که به دلیل بعضی ناکارآمدی‌های اقتصادی داخلی چند ماهی است که قیمت برخی اقلام مصرفی افزایش پیدا کرده است. از نگاه کارشناسان این حوزه افزایش نرخ ارز که از سال گذشته شروع شده دلیل گران شدن خیلی از کالاها بوده است. به عنوان مثال در مورد گوشت قرمز افزایش نرخ ارز موجب شده است تا قیمت دام زنده و به تبع آن گوشت حیوان با محاسبه دلاری سود بادآورده ای را نصیب قاچاقچیان دام زنده به کشورهای همسایه کند، که همین روند در بازار داخلی تاثیر گذاشته است و مصرف کنندگان به راحتی نمی‌توانند گوشت مورد نیازشان را تهیه کنند.
ایجاد شرایط بحرانی برای عرضه گوشت قرمز کار را به جایی رسانده که دولت به منظور مقابله، طرح تنظیم بازار از طریق عرضه گوشت در فروشگاه‌های زنجیره ای و میادین میوه و تره بار را در دستور کار خود قرار داده است. البته با ارائه کارت ملی توسط مصرکنندگان؛ بی بی سی فارسی هم به دلیل اهمیت شرایط پیش آمده در بازار گوشت داخلی این موضوع را با رویکرد خاص خود در دستور کار قرار داده است. سایت اینترنتی این رسانه به تازگی مطلبی را منتشر کرده است که در آن اطلاعاتی پیرامون عرضه گوشت‌های تنظیم بازاری مطرح شده است که در آن از بخش هایی مصاحبه‌های مسئولان دولتی و غیر دولتی در خصوص تهیه و عرضه گوشت استفاده شده است.
مطالبی که در آن ضمن تشریح یکسری واقعیت‌ها در خصوص بازار گوشت به چشم می‌خورد، اما با استفاده از بعضی تکنیک‌های رسانه ای مضمون هایی از صحبت‌های افراد یادشده ایجاد شده است که با اصل منظور این مسئولان در مصاحبه هایشان در رسانه‌های داخلی تفاوت دارد. همین اختلاف هم زمینه ای را ایجاد کرده است که به واسطه آن بی بی سی فارسی تمام واقعیت را در مورد بازار گوشت به مخاطب خود ارائه نمی‌دهد.
یکی از اصلی‌ترین شگردهای بی بی سی فارسی در نگارش گزارش‌های خود و یا تهیه محتوا به شکل‌های دیگر این است که ابتدا واقعیت هایی را در مورد سوژه مدنظر خود به مخاطب ارائه می‌کند. بعد با ایجاد گمانه زنی، تقطیع بخش هایی از مصاحبه افراد و ... نگاه خود را به مخاطب القا می‌کند. در مورد مطلبی هم که پیرامون بازار گوشت تهیه شده است، از همین شیوه‌ها استفاده کرده است. البته در این گزارش از کامنت‌های مردمی هم استفاده کرده است تا نگاه این رسانه به موضوع گرانی گوشت تقویت شود.
در مطلب اشاره شده بی بی سی ابتدا مصاحبه ای را به نقل از «حمید ورناصری»، مدیر عامل شرکت پشتیبانی امور دام با خبرگزاری تسنیم می‌آورد که پیرامون قیمت گوشت قرمز در فروشگاه‌های زنجیره ای و میادین میوه و تره بار گفته است قیمت گوشت گوساله منجمد 29 هزارتومان و قیمت گوشت گوسفند تازه وارداتی کیلویی 40 هزار تومان است. این رسانه بخش هایی از صحبت ورناصری پیرامون افزایش نظارت بر عرضه گوشت قرمز را نیز در گزارش خود منعکس کرده است.
اما شگردهای رسانه ای صورت گرفته در انعکاس این مصاحبه آنجایی دیده می‌شود که ورناصری خبر از برنامه ریزی برای واردات هفتگی 50 هزار دام سبک داده است و این موضوع را عاملی برای کاهش قیمت از هفته جاری اعلام می‌کند، اما به آنها اشاره ای نمی‌شود. بی بی سی فارسی به راحتی از بخش‌های دیگر صحبت ورناصری که می‌گوید قرار است مراکز عرضه افزایش پیدا کند تا صف‌های طولانی در فروشگاه‌ها کوتاه‌تر شود و اختلاف قیمت بازار آزاد و قیمت دولتی کاهش پیدا کند، نیز صرف نظر می‌کند.
در بخش بعدی بی بی سی فارسی به سراغ ریشه یابی موضوع افزایش قیمت گوشت قرمز می‌رود. از نگاه نیکی محجوب، نگارنده این گزارش، گرانی در بازارهای داخلی بیشتر به عامل ناکارآمدی در واردات و قاچاق دام زنده مربوط است؛ این موضوع در حالی در این مطلب منعکس می‌شود که صحبت‌های محمود حجتی، وزیر جهادکشاورزی مبنی بر برنامه ریزی دولت برای افزایش واردات و به تبع آن کاهش قیمت نیز زیر سوال رود.
در این بخش صحبت‌های جلال محمودزاده، نایب رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی به شکلی منعکس می‌شود تا نشان دهد در افزایش قیمت گوشت قرمز عامل واردات توسط برخی شرکت‌ها دارای بیشترین تاثیر است. اما در مصاحبه اصلی منتشر شده این نماینده مجلس با خبرگزاری تسنیم هرچند به عامل واردات انحصاری گوشت توسط برخی شرکت‌ها و تسویه نکردن بدهی شان به دولت اشاره می‌شود (و بی بی سی هم آن را نقل می‌کند.) اما این بخش‌های صحبت محمود زاده که می‌گوید همین شرکت‌ها در اقدام دیگری به صادرات دام زنده هم می‌پردازند و از سویی گوشت‌های وارداتی با ارز دولتی را به قیمت ارز آزاد می‌فروشند، کنار گذاشته می‌شود.
در ادامه این بخش صحبت‌های تقطیع شده ای از منصور پوریان، رئیس مجمع صادرکنندگان دام زنده مطرح می‌شود که در مورد شیوه نامه ضوابط جدید خرید، فروش، حمل و نگهداری مالکان و مباشران حمل محموله‌های دام زنده از مبدا با سند حمل بار، ابراز امیدواری کرده بود این روند به کاهش قاچاق دام زنده منجر می‌شود. پوریان تاکید کرده بود تا قبل از این ابلاغ شیوه نامه 45 درصد عامل افزایش قیمت در بازار داخلی مربوط به قاچاق بوده است و بعد از آن تاثیر این عامل کاهش پیدا خواهد کرد. اما بی بی سی فارسی در این بخش نیز بدون توجه به ابلاغ این شیوه نامه و تاثیراتش کماکان اصرار داد تاثیر 45 درصدی قاچاق دام زنده در افزایش قیمت گوشت قرمز را از زبان پوریان به عنوان عامل مستمر به مخاطب خود القا کند.
بخش آخر این مطلب به تصویرسازی عرضه گوشت قرمز به مصرف کنندگان در بازار مربوط است. بی بی سی فارسی با استفاده از بخش هایی از صحبت منصور عالیپور، نایب رئیس اتحادیه فروشگاه‌های زنجیره ای می‌نویسد توزیع گوشت قرمز در این فروشگاه‌ها بسیار کمتر از نیاز مصرف کنندگان آنهاست، که نکته درستی است و عالیپور در متن اصلی منتشر شده مصاحبه اش به این موارد با لحنی انتقادی اشاره می‌کند. اما در کل مصاحبه وی گلایه اصلی به موضوع بی نظمی در توزیع گوشت قرمز مربوط است به طوری که او حتی صحبت از تغییر سهمیه فروشگاه‌ها هم می‌کند.
در ادامه همین بخش بی بی سی فارسی صحبت هایی را به نقل از 4 شهروند ایرانی در قالب کامنت مطرح می‌کند. البته در این بخش دقت خوبی صورت گرفته و مطالب به شکلی تنظیم شده است که منعکس کننده بیشترین نارضایتی اقشار مختلف به خصوص بخش‌های ضعیف جامعه است، اما کلیدواژهایی در لا به لای این کامنت‌ها به چشم می‌خورد که تلاش بی بی سی برای ناامیدکننده بودن شرایط داخلی و البته غیر واقعی بودن را منعکس کرده است، به طوری که این نویسنده این گزارش در تنظیم این بخش مطالبی را وارد کرده است که به راحتی با مطلب دیگر نقض شده است.
به عنوان مثال از زبان فردی به اسم مصطفی از تهران مطرح می‌شود که قیمت گوشت قرمز 40 هزارتومانی دروغ است همین مطلب را در کامنت دوم از قول فردی به اسم مریم ساکن تهران تاکید می‌کند، اما خود بی بی سی در همین مطلب عکس صفی از مشتریان داخلی را برای تهیه گوشت ستاد تنظیم بازار منتشر کرده و آن را صف مشتریان برای تهیه چنین گوشت هایی مطرح کرده است. در کامنت دیگری هم به نقل از شخصی به اسم علیرضا از تهران البته این طور آمده است که وی برای تهیه گوشت مراجعه کرده است و به او گفته اند که سهمیه بندی در عرضه صورت گرفته است.
در کامنت دیگری از زبان شخصی به اسم مینا ساکن مشهد تاکیدی صورت می‌گیرد بر این نکته که گوشت قرمز کمیاب شده است، در حالی که تا به امروز علی رغم سخت شدن تهیه گوشت قرمز و بارسنگینی که گرانی آن بر دوش مردم گذاشته است، در عرضه آن قحطی صورت نگرفته است. موضوعی که برای رسانه‌های ضدانقلاب هم به تازگی به سوژه طنز تبدیل شد هنگامی که حجتی، وزیر جهاد کشاورزی با لحنی شاکر گفت با وجود شرایط سخت امروز دچار کمبود نیستیم.
جان کلام را باید در این گزاره خلاصه کرد که بی بی سی فارسی همچون بسیاری موارد دیگر در تلاش است تا با شکست خورده جلوه دادن طرح عرضه گوشت تنظیم بازار سیگنالی به داخل کشور بفرستد تا مصرف کنندگان هر روز بیشتر ناامید شوند. مدیران این رسانه اهمیت نمی‌دهند که تهیه گوشت برای خانواده‌های ایرانی با قیمت بالا سخت است. آنها با استفاده از ابزار رسانه می‌کوشند تا قیمت گوشت هرچه بیشتر گران شود تا از این محل زمینه اعتراض‌های داخلی را فراهم کنند. این سناریویی است که آنها بارها به آن متوسل شدند و در این خصوص شاید بهترین کار برای مردم و مخاطبان این رسانه حفظ بی طرفی و مطالعه اخبار از تمام منابع قابل اطمینان باشد.