بزرگنمایی:

تبسم مهر - اقدام دیرهنگام کشورهای اروپایی در راه اندازی کانال مالی ویژه برای داد و ستد با ایران واکنش‌های زیادی را به دنبال داشته است.

خبرگزاری مهر - گروه بین الملل : سه کشور آلمان، فرانسه و انگلیس روز پنج شنبه رسما اعلام کردند که کانال ویژه تجارت اروپا و ایران ثبت شده است.
پیش از این کانال NDR آلمان از آمادگی برلین، پاریس و لندن برای راه اندازی مکانیسم مالی ایران- اروپا خبر داد. به گفته این رسانه، کشورهای مذکور مکانیسم را به ثبت رسمی رسانده اند.
قرار است این مکانیسم مالی INSTEX نامیده شود که نام اختصاری عبارت «ابزاری برای حمایت از تبادلات تجاری» به زبان انگلیسی است.
فردی که مسئولیت مکانیسم مالی ایران- اروپا موسوم به INSTEX «ابزار حمایت از تبادلات تجاری» را بر عهده خواهد گرفت، «پر فیشر» 69 ساله و مدیر سابق «کامرتس بانک» (Commerzbank) است. وی که قرار است به مدت 6 ماه مدیریت INSTEX را بر عهده بگیرد، سابقه 29 سال حضور در مناصب مختلف این بانک را دارد. پیشتر نیز رسانه‌ها می‌گفتند این مکانیزم در فرانسه ثبت می‌شود و مدیر آن نیز یک بانکدار ارشد آلمانی خواهد بود و اینکه انتظار می‌رود انگلیس نیز به عنوان سهامدار به این سازوکار بپیوندد
همچنین وزیران خارجه کشورهای فرانسه، آلمان و انگلیس در بیانیه ای ثبت کانال مالی ویژه با ایران را اعلام کردند.
این اقدام با واکنش‌های زیادی همراه بوده که برخی از آنها به شرح زیر است:
«کارین کنایسل » وزیر خارجه اتریش از حضور شرکت‌های اروپایی و تسهیل روابط تجاری با ایران حمایت کرد و در گفتگویی پیش از آغاز نشست وزیران اتحادیه اروپا در بخارست پایتخت رومانی گفت که ما باید برای شرکت‌های کوچک و متوسط تسهیلاتی فراهم کنیم و از عدم امکان شرکت‌ها برای یافتن منابع مالی بانکی به دلیل تحریم‌ها جلوگیری کنیم.
وزیر خارجه اتریش به ساز و کار مالی ویژه اروپا برای ایران موسوم به INSTEX که روز پنجشنبه رسما راه اندازی شد، اشاره کرد و افزود: از آنجایی که ما درباره حجم‌های کوچک صحبت می‌کنیم، سازوکار مالی ویژه برای شرکت‌های بزرگ مناسب نیست.
کنایسل به سرمایه گذاری‌های جدی در سال گذشته از سوی اروپایی‌ها به ویژه ایتالیا و فرانسه در ایران اشاره و تاکید کرد: آنها سریعا از سرمایه گذاری‌های عمده خارج شدند و شرکت‌های چینی جایگزین آنها شد. وضعیت کنونی این گونه است که شرکت‌های اروپایی با انتظارات بالا و حضور گسترده در ایران به ویژه در صنعت خودروسازی و همچنین نوسازی صنعت انرژی (ایران) را ترک می‌کنند و شرکت‌های چینی می‌آیند.
وزیر امور خارجه اتریش همچنین درباره برخورد آمریکا با ساز و کار ویژه مالی اروپا نیز گفت: اتحادیه اروپا حتی بعد از بحران مالی سال 2012 نتوانست ساز و کار مشخصی برای مقابله با این نوع بحران‌ها پایه‌گذاری کند. یورو باید تقویت شود تا بتواند نقش بیشتری در مبادلات بین‌المللی ایفا کند و شاید این ساز و کار مالی بهانه‌ای برای مقابله با یک‌جانبه بودن نقش دلار در تعیین قیمت نفت و بازارهای بین‌المللی باشد.
روزنامه چاینا دیلی روز جمعه در مطلبی تاکید کرد ایران از طریق این سیستم می‌تواند فعالیت‌های مالی و تجاری خود را با کشورهای عضو اتحادیه اروپا از سربگیرد.
این روزنامه، از این سیستم به عنوان ظرفیتی برای توسعه و تقویت همکاری‌های اقتصادی تهران با اتحادیه اروپا نام برده که در مرحله نخست بخش‌های مهم تجارت میان دو طرف از جمله مواد غذایی، دارو و کالاهای پزشکی و کشاورزی را شامل می‌شود.
چاینا دیلی با اشاره به تحریم‌های آمریکا علیه ایران و همچنین هشدارهای این کشور به اروپا نوشته است راه اندازی این سیستم یکی از وعده‌های اروپا به ایران به عنوان یکی از دستاوردهای برجام بعد از خروج آمریکا از آن بوده است.
این روزنامه با اشاره به بیانیه وزرای خارجه سه کشور اروپایی در مورد این سامانه مالی مشترک نوشته است وزرای خارجه فرانسه، آلمان و انگلیس که E3 نامیده می‌شوند، اعلام کرده اند «اینستکس» یا ابزار مبادله تجارت مبادلات برای حمایت از تجارت مشروع اروپا با ایران تاسیس شده است.
چاینا دیلی می‌نویسد با این حال «اینستکس» هنوز عملیاتی نشده است اما این سه کشور اروپایی متعهد شده اند در این سامانه مالی بالاترین استانداردهای بین المللی را در رابطه با مبارزه با پولشویی، مبارزه با تامین مالی تروریسم و همچنین تطابق با تحریم‌های اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد رعایت کنند.
در ادامه گزارش آمده است راه اندازی این کانال مالی بازتابی از تعهد سه کشور اروپایی و تلاش‌های مداوم آنها برای حفظ قرارداد هسته ای ایران موسوم به برجام است.
نشریه ایتالیایی « ائوروپاتودی » نیز می‌نویسد: آمریکا پس از خروج از برجام، تحریم‌ها علیه ایران را آغاز کرد، اما فرانسه، آلمان و انگلیس مکانیسمی را برای حفظ شرکت‌های اروپایی راه اندازی کردند که سیلی به ترامپ محسوب می‌شود.
این نشریه نوشت: اگر آمریکای ترامپ می‌خواهد خط مشی سخت و تحریم علیه ایران را به جلو ببرد، آزاد است، اما اروپا قصد دارد به مبادلات با جمهوری اسلامی ادامه دهد و به توافق هایی که در برجام امضا شده، احترام بگذارد. فرانسه، آلمان و انگلیس با تهران یک کانال برای پرداخت‌ها موسوم به اینستکس برای تسهیلات مبادلات مالی راه اندازی کردند و با این کار، شرکت‌های اروپایی را از تحریم‌های آمریکایی حفظ کردند. این شرکت که مقر آن در پاریس خواهد بود، بخش اقتصادی توافق هسته ای را حفظ می‌کند. مکانیسم مالی ویژه در نشست غیر رسمی وزرای خارجه اتحادیه اروپا در بخارست از سوی وزرای خارجه سه کشور آلمان، فرانسه و انگلیس معرفی شد.
بر اساس بیانیه این سه کشور، اینستکس ابتدا بر روی بخش‌های اساسی‌تر برای ملت ایران متمرکز می‌شود و از تجارت دارو، تجهیزات پزشکی و محصولات کشاورزی حمایت می‌کند. اینستکس در دراز مدت به روی اپراتورهای اقتصادی کشورهای ثالث که می‌خواهند با ایران روابط تجاری داشته باشند، باز خواهد شد. فرانسه، آلمان و انگلیس تاکید دارند که عملکرد این سیستم مشروط به احترام ایران به برجام است.
فدریکا موگرینی نماینده عالی سیاست خارجی اتحادیه اروپا از این ابتکار حمایت کرد و اظهار داشت که این مکانیسم باعث تجارت قانونی با ایران می‌شود، همانطور که در برجام نیز پیش بینی شده بود. اتحادیه اروپا به طور کامل از اجرای توافق هسته ای حمایت می‌کند. 13 گزارش آژانس هسته ای وجود دارند که حاکی از احترام کامل ایران به تعهدات خود است و این یک عنصر کلیدی برای امنیت منطقه محسوب می‌شود.
« میخاییل اولیانوف » نماینده روسیه در سازمان‌های بین المللی در وین نیز اعلام کرد: مسکو با کشورهای اروپایی برای موفقیت ساز و کار مالی ویژه اروپا با ایران موسوم به INSTEX به صورت فعال همکاری خواهد کرد.
اولیانوف روز پنجشنبه در گفتگو با خبرگزاری ریانووستی تاکید کرد: در مرحله اول همکاری‌ها سیاسی خواهد بود. در آینده اگر این کانال را برای کشورهای ثالث بگشایند، به احتمال زیاد، بسیاری از کشورها خواهند توانست از این کانال محافظت شده برای انجام پرداخت‌های مالی استفاده کنند.
رویترز نیز در این باره نوشت که هدف از این ساز و کار مالی حفظ منافع اقتصادی ایران تحت توافق هسته ای است. بر این اساس، اتحادیه اروپا تلاش کرده است به رغم تصمیم «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا درباره خروج از توافق هسته ای، حسن نیت خود را به ایران نشان دهد.
رویترز به نقل از یک دیپلمات اروپایی که نامش ذکر نشده است، ادامه داد: این یک پیام سیاسی مهم به ایران است که نشان می‌دهد ما مصمم به حفظ توافق جامع اقدام مشترک هستیم. همچنین این پیام را به آمریکا انتقال می‌دهد که ما با وجود تحریم‌های فرامرزی از منافع خود دفاع می‌کنیم.
خبرگزاری روسی اسپوتنیک همچنین گزارش داد که اعلام آمادگی سه کشور برای راه اندازی این کانال مالی به دنبال بیانیه «ماجا کوسیانچیچ» سخنگوی امور خارجی و سیاست امنیتی اتحادیه اروپا مطرح شد. با وجود اقدام یکجانبه آمریکا در خروج از توافق دیگر طرف‌های توافق، چین، فرانسه، آلمان، روسیه، انگلیس و اتحادیه اروپا و ایران تعهد خود را نسبت به برنامه جامع اقدام مشترک (توافق هسته ای) نشان داده اند.
شبکه دویچه وله آلمان هم در گزارشی با عنوان اینستکس اروپا کانال مبادلات مالی با ایران را راه اندازی کرد؛ نوشت: آلمان، فرانسه و انگلیس کانال مالی با ایران موسوم به اینستکس را راه اندازی کرده اند تا به ادامه تجارت و دور زدن تحریم آمریکا کمک کنند. در ادامه گزارش دویچه وله آمده است: دولت آمریکا به اتحادیه اروپا درباره تلاش برای دور زدن تحریم‌ها هشدار داده است.
دویچه وله نوشت که این فرآیند پرداخت از شرکت‌های اروپایی در مقابل مجازات‌های مربوط به تحریم‌های آمریکا محافظت خواهد کرد. با این حال، شرکت‌های اروپایی و بانک هایی که با ایالات متحده کار می‌کنند، ممکن است بعد از تجارت با تهران دچار مشکل شوند و با مجازات‌های واشنگتن روبه رو شوند. چنانچه پیشتر بسیاری از شرکت‌های اروپایی در پاسخ به تحریم‌های آمریکا از ایران خارج شده اند. تحت این ابزار حمایتی، آنها از همکاری بانکی و مالی با ایران در سیستم تحت سلطه آمریکا رها می‌شوند. این ابتکار علاوه بر تسهیل تجارت کالاهای اساسی احتمال دارد برخی از مشکلات ارز خارجی ایران را نیز برطرف کند.
خبرگزاری آناتولی ترکیه نیز یادآور شد که اتحادیه اروپا به منظور دور زدن تحریم‌های آمریکا اینستکس را ایجاد کرد. این گزارش می‌افزاید: کشورهای پرقدرت اتحادیه اروپا شامل آلمان و فرانسه و انگلیس تلاش می‌کند توافق هسته ای تاریخی ایران را با پیشنهاد به شرکت‌های اروپایی برای استفاده از کانال مالی جایگزین زنده نگه دارند. آناتولی اضافه کرد: با وجود تصمیم ترامپ برای خروج از توافق هسته ای، سه کشور اروپایی تاکید دارند که این توافق به طور موثری عمل خواهد کرد.