بزرگنمایی:

تبسم مهر - بخش پژوهش رایزنی فرهنگی ایران در آلمان در پژوهشی به دلایل حمایت فیس‌بوک از موسسه «اخلاق در حوزه هوش مصنوعی» پرداخته است.

به گزارش خبرگزاری مهر ، خبرِ حمایت مالی فیسبوک از تحقیقات مؤسسه «اخلاق در حوزه هوش مصنوعی» در دانشگاه مونیخ، بازتاب گسترده‌ای در میان کاربران شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های آلمان داشت. در همان ساعات ابتدایی انتشار این خبر، بسیاری از کاربران آلمانی‌زبان شبکه‌های اجتماعی به سرعت آن را در سطح توییتر منتشر کردند. حتی چند روز پس از انتشار این خبر نیز رسانه‌های آلمانی، گزارش‌هایی را درباره اهمیت پروژه «اخلاق در حوزه هوش مصنوعی» و دلایل حمایت فیسبوک از این پروژه، در اختیار مخاطبان خود قرار دادند. با این‌وجود برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی نیز نسبت به کمک‌های فیس‌بوک ابراز تردید کردند. این گروه بلافاصله پس از انتشار خبر همکاری فیسبوک با موسسه تحقیقاتی دانشگاه مونیخ، این پرسش‌ها را مطرح کردند که چرا فیسبوک از چنین پروژه‌ای حمایت می‌کند و چرا خبر مربوط به کمک مالی فیسبوک به یک موسسه دانشگاهی تا این اندازه برای رسانه‌های آلمانی مهم و باارزش است؟
هفت‌ونیم میلیون دلار برای یک پروژه پژوهشی
مسئولان فیسبوک اعلام کرده‌اند که هفت‌ونیم میلیون دلار به پروژه‌ای پژوهشی در مونیخ آلمان اختصاص می‌دهند. موضوع این پژوهش، اخلاق در حوزه هوش مصنوعی است. در این راستا در دانشگاه فنی مونیخ، موسسه‌ای جدید نیز تاسیس شده است که به تحقیق درباره هوش مصنوعی و مسائل اخلاقی مرتبط با این فناوری می‌پردازد. این نخستین‌بار است که فیسبوک از یک پروژه دانشگاهی در آلمان حمایت می‌کند. آن‌طور که مسئولان این شرکت اعلام کرده‌اند؛ مبلغ هفت‌ونیم میلیون دلار برای مدت 5 سال به این پروژه پژوهشی اعطا می‌شود.
شریل سندبرگ، مدیرعامل فیسبوک چند روز پیش در خلال کنفرانسی در آلمان گفت که که مؤسسه تازه‌تأسیس در دانشگاه فنی مونیخ، مستقل عمل خواهد کرد. همچنین پروفسور کریستوف لوتگه، استاد اخلاق تجارت در دانشگاه فنی مونیخ و سرپرست موسسه جدید نیز با تایید صحبت‌های سندبرگ گفت: «حمایت مالی فیسبوک از این پروژه بی‌قید و شرط است.» او در مصاحبه با تاگس‌شو نیز گفت: «اگر تحقیقات به صورت مستقل انجام نمی‌شد، من این کار را قبول نمی‌کردم.»
سرمایه‌گذاری میلیونی برای کسب اعتبار
هر چند مسئولان شرکت فیسبوک مدعی هستند که تنها هدفشان، حمایت از موسسه تازه تاسیس مونیخ است، اما به‌نظر نمی‌رسد برای مسئولان این شرکت مهم باشد که چه نوع پژوهشی در موسسه انجام می‌شود. برای آنها این مسئله اهمیت دارد که بتوانند بعدها خود را به عنوان شریک یک دانشگاه معتبر معرفی کنند یا حتی به این نکته اشاره کنند که تا چه اندازه به مسائل اخلاقی اهمیت می‌دهند. حتی وقتی این شرکت به دلیل شکست، سهل‌انگاری و یا شیوه‌های غلط کاری در صدر خبرها قرار گیرد، مسئولان آن می‌توانند ادعا کنند که 7.5 میلیون دلار برای پروژه اخلاق در هوش مصنوعی هزینه کرده‌اند.
نمایش اخلاق
از سوی دیگر، فیسبوک برای تحقیقات در این زمینه، نه با کمبود بودجه روبرو بود و نه محققانِ توانایی که بخواهند در حوزه هوش‌مصنوعی کار کنند، کم داشته است. با این وجود، برای بسیاری این سوال مطرح شده که چرا مسئولان این شرکت ترجیح داده‌اند که بودجه تحقیقات در حوزه هوش مصنوعی را در اختیار موسسه‌ای خارجی قرار دهند؟
جان نوقتون، استاد ارشد حوزه فناوری بریتانیا به بخشی از این سوال در روزنامه گاردین پاسخ داده است: او عنوان «نمایش اخلاق» را برای اقدامات جدید شرکت‌ها و کنسرن‌ها در حوزه هوش مصنوعی، مناسب دانسته است، از نگاه او، اقداماتی که این شرکت‌ها در حوزه مسئولیت اخلاقی نسبت به مخاطبان خود انجام می‌دهند، شبیه به عملکرد گیت‌های بازرسی در فرودگاه‌ها است.
همچنین او بر این باور است که حمایت مسئولان فیسبوک از پروژه دانشگاهی مونیخ، به نوعی شبیه کمپین‌های تبلیغاتی است: «ابتدا شریل سندبرگ، مدیر عامل فیسبوک در کنفرانسی، خبر همکاری با موسسه جدید دانشگاه فنی مونیخ را اعلام کرد، سپس گزارش‌هایی درباره این همکاری در رسانه‌هایی مانند تاگس‌شو و زوددویچه تسایتونگ منتشر شد. اگر خوب دقت کنیم، متوجه می‌شویم که فیسبوک با 7.5 میلیون دلار، کمپینی برای تبلیغات خود در رسانه‌های آلمانی ایجاد کرده است. برای مقایسه، بد نیست نگاهی به گزارش سالانه این شرکت بیندازیم، در سال 2017، مسئولان این شرکت بیش از 4.7 میلیارد دلار برای بازاریابی و تبلیغات جهانی هزینه کرده‌اند. 7.75 میلیارد دلار نیز به تحقیق و توسعه اختصاص داده‌اند. مشخص نیست که در این گزارش هزینه‌های مربوط به موسسه دانشگاه فنی مونیخ نیز گنجانده شده است یا خیر، اما مسلم است که در هیچ یک از این دو بخش، مبلغ 7.5 میلیون دلار قابل توجه نیست.»
استفاده فیس‌بوک از هوش مصنوعی
علاوه بر نکاتی که در این گزارش بدان اشاره شد، مسئولان و محققان شرکت فیسبوک با بهره‌گیری از هوش مصنوعی، فعالیت‌های زیادی انجام می‌دهند و از این جهت نیز، تحقیقات مربوط به هوش مصنوعی برای شرکت اهمیت دارد؛ پژوهش‌های ​​رسانه‌های تحقیقی در آمریکا نشان می‌دهند که شرکت فیسبوک از هوش مصنوعی برای پیش‌بینی رفتار کاربران و فروش این اطلاعات به تبلیغ‌کنندگان استفاده می‌کند. فیسبوک با استفاده از نرم‌افزاری مبتنی بر هوش مصنوعی، رفتارهای کاربران را پیش‌بینی می‌کند. این شرکت اطلاعات به دست آمده را به شرکت‌های دیگر می‌فروشد تا تبلیغات هدفمند انجام دهند. همچنین مدیران فیسبوک در استرالیا از هوش مصنوعی برای ایجاد بانک بزرگ اطلاعات استفاده می‌کنند، آنها معتقدند که می‌توانند از این تکنولوژی حتی برای جمع‌آوری اطلاعات درباره نوجوانان آسیب‌پذیر و کسانی که در شرایط بد قرار دارند، بهره گیرند.
علاوه بر این‌ها، شرکت فیسبوک برای تحلیل عکس‌ها یا تشخیص چهره از هوش مصنوعی استفاده می‌کند؛ همچنین برای یافتن پیام‌های حاوی نفرت‌پراکنی‌، تبلیغات تروریستی یا محتوایی که با آیین‌نامه فیسبوک تناقض دارد، از این فناوری استفاده می‌شود .
این تحقیقات به نفع کیست؟
با این اوصاف، آیا ممکن است که حمایت شرکت فیسبوک از موسسه پژوهشی مونیخ، فقط در جهت تامین منافع این شرکت باشد؟ پروفسور کریستوف لوتگه، سرپرست مؤسسه تازه‌تأسیس مونیخ به نتس‌پولتیک گفت که او هیچ مشکلی با اینکه فیسبوک هم منفعتی در این پروژه داشته باشد، ندارد. از نگاه او وقتی فیسبوک، بودجه تحقیقات «اخلاق در حوزه هوش مصنوعی» را مهیا می‌کند، این اتفاق هم به نفع جامعه علمی است و هم برای فیسبوک سودمند خواهد بود. به گفته لوتگه، شرکت گوگل نیز از موسسه اینترنت و جامعه هومبولت در برلین حمایت می‌کند و حتی نماینده‌ای برای نظارت بر این پروژه دارد، این در حالی است که فیسبوک در هیات مشورتی موسسه جدید مونیخ اصلا نماینده‌ای ندارد.
البته به نظر هم نمی‌رسد که نیازی به حضور نماینده فیسبوک باشد؛ زیرا ایده‌های لوتگه به عنوان رئیس موسسه با منافع و برنامه‌های شرکت مطابقت دارد. به گفته او، این موسسه قصد دارد تا ارتباط میان فناوری و ارزش‌های انسانی را بررسی کند و دستورالعمل‌های اخلاقی را توسعه دهد.