بزرگنمایی:

تبسم مهر - یکی از روش‌های تغییر در آب و هوای خشک و افزایش بارش، بارورسازی ابرها است. طبق آمار در سال 2016 میلادی 56 کشور جهان از این روش برای افزایش بارش خود استفاده کرده‌اند.

به گزارش خبرنگار مهر ، کنترل آب وهوا شبیه یک داستان علمی تخیلی است و در واقعیت شاید غیر ممکن باشد اما می‌توان در آن تغییراتی ایجاد کرد. باروری ابرها یکی از روش‌های قدیمی است که برای مقابله با خشکسالی و کاهش بارش استفاده می‌شود.
طبق آمار سازمان جهانی هواشناسی در سال 2016 میلادی بیش از 50 کشور جهان از بارورسازی ابرها استفاده کردند. این تلاش‌ها مختلف هستند از تلاش امارات متحده عربی برای افزایش آب تا چین که در سال 2008 میلادی از این روش برای توقف بارش در بازی‌های المپیک استفاده کرد.
بارورسازی ابرها شامل ترکیب انواع مختلفی از عامل‌های شیمیایی از جمله یدید نقره، یخ خشک و حتی نمک طعام با ابرها است. به این ترتیب ابرها ضخیم‌تر شده و احتمال بارش برف و باران بیشتر می‌شود. برای این منظور مواد شیمیایی به سمت ابرها شلیک می‌شود یا به هنگام پرواز روی ابرها ریخته می‌شوند.
ذراتی که ابرها را بارور می‌کنند
این فرآیند ساختار مشخصی دارد که البته با اندک تفاوت‌هایی در کشورهای مختلف اجرا می‌شود. برای بارورسازی ابرها مواد تأثیرگذار به داخل ابرهایی با زمینه لازم برای بارش، تزریق می‌شوند. عملیات تزریق مواد به وسیله ژنراتورهای زمینی یا هواپیما قابل انجام است. به هرحال در پس تزریق مواد در ابرهای سرد، بلورهای یخ موجود افزایش یافته و همزمان تقویت می‌شوند. از سوی دیگر در ابرهای گرم نیز که دمای آنها بالای صفر درجه سلسیوس است نیز ریزقطرات موجود در دل ابرها تقویت می‌شود در نتیجه این فرایندها بارش به وجود می‌آید.
به طور کلی می‌توان تمام موادی را که برای بارورسازی ابرها به کار گرفته می‌شود به 2 گروه تقسیم کرد که عبارتند از مواد یخ‌ساز و مواد نم‌گیر.
افزایش بارش پس از بارورسازی ابرها
گزارش‌های مختلفی درباره تاثیرگذاری فرایند بارورسازی ابرها انجام شده است. در سال 2003 میلادی National Academies panel ادعا کرد شواهد زیادی از کارآمدی بارورسازی ابرها وجود ندارد. اما محققان ایالت وایومینگ ارزیابی‌های دقیق‌تری از بارورسازی ابرها انجام دادند. نتایج پژوهش‌های آنان نشان داد پس از اجرای طرح بارورسازی ابرها در کوهستان‌های جنوب ایالت وایومینگ بارشی در منطقه ایجاد شد. طبق این پژوهش حجم 2 ماه بارش در منطقه مذکور افزایش یافته و معادل 6 ماه بارش در وضعیت عادی بوده است. به گفته محققان این طرح، بارورسازی ابرها در شرایط ایده آل بارش زمستانی را 5 تا 15 درصد افزایش می‌دهد.
هرچند این تحقیق کوچک بود اما از هر پژوهش دیگری که در این زمینه انجام شده، خوشبینانه‌تر و گسترده‌تر است. مارک پیچورد مدیر ارشد اجرایی انسیستوDesert research Institute در این باره می‌گوید: اکنون سازمان‌ها و مدیران پروژه‌های مدیریت آب برنامه‌های بارور سازی ابرها را جدی‌تر بررسی می‌کنند. در آینده بارورسازی ابرها ابزاری برای ما فراهم می‌کند تا با خشکسالی مقابله کنیم.
بزرگترین طرح بارورسازی ابرها در چین
به هرحال کشورهای مختلف از هند و چین گرفته تا امارات متحده عربی، اندونزی و روسیه برای مقابله با خشکسالی و کم آبی به این روش روی آورده اند. کشورهای متعددی بارورسازی ابرها را انجام داده اند و بسیاری از آنها هم اکنون این روش را به طور مداوم استفاده می‌کنند. استرالیا، اتریش، کانادا، چین، انگلیس، فرانسه، هند، اردن ، مالی، مکزیک، نیجریه، روسیه، آفریقای جنوبی، اسپانیا، امارات متحده عربی ، آمریکا برخی از این کشورها هستند.
در سال‌های اخیر و با توجه به تغییرات آب وهوایی کشورهای مختلف حتی بودجه ای برای اجرا و آزمایش این طرح اختصاص داده اند. چین سالانه بیش از 90 میلیون دلار صرف پروژه‌های بارورسازی ابرها می‌کند. این در حالی است که بودجه آمریکا برای بارورسازی ابرها حدود 15 میلیون دلار است که سالانه بیشتر می‌شود.
بنابراین جای تعجب نیست که یکی از بزرگترین سیستم‌های بارورسازی ابرها در چین وجود دارد.
در اوایل 2018 میلادی رسانه‌های مختلف از جمله نشریه «ویرد» گزارش دادند که چین احداث بزرگترین شبکه اتاق‌های بارورسازی ابر را روی کوهستان تبت آغاز کرده است و قصد دارد بارش در این منطقه را به سالانه 10 میلیارد متر مکعب برساند.
در این منطقه 500 اتاق مخصوص ساخته شده اند که سولفید می‌سوزانند تا ذرات یدید نقره تولید شود. این ذرات هنگامیکه به اتمسفر می‌رسند به بارش ابر منجر می‌شود. این نخستین باری است که طرح بارورسازی ابرها در چنین مقیاسی اجرا می‌شود. همچنین به نوشته روزنامه «ساوث چاینا مورنینگ پست» اطلاعات جمع آوری شده برای این طرح بسیار رضایت بخش هستند.
یکی دیگر از کشورهایی که در زمینه بارورسازی ابرها فعالیت هایی انجام داده امارات متحده عربی است. در سال‌های اخیر میزان بارش در این کشور کوچک روی اقتصاد این کشور تاثیر گذاشت و حتی از میزان توریست‌ها نیز کاست. درهمین راستا در سال 2017 میلادی عملیات بارورسازی ابرها نیز در امارات متحده عربی انجام شد. «احمد حبیب» دانشمند هواشناسی و کارشناس باروری ابرها در این باره می‌گوید: طی 3 روز 12 عملیات بارورسازی ابرها انجام شد. از ابتدای 2017 میلادی نیز 58 عملیات بارورسازی انجام شده اند. ما این روش را از 2002تا 2006 میلادی آزمایش کردیم.
به هرحال عملیات بارورسازی ابرها از سوی مقامات این کشور از جولای 2010 میلادی با هزینه 11 میلیون دلار آغاز شده است.
در کنار چین و امارات متحده عربی، روسیه نیز در دفعات محتلف از بارورسازی ابرها استفاده کرده است. یکی از نمونه‌های آن در سال 2017 بود. دولت روسیه در سال 2017 میلادی بیش از یک میلیون دلار هزینه کرد تا از بارش در یک روز تعطیل عمومی جلوگیری کند.
از سوی دیگر دولت هند نیز چندی پیش اعلام کرد قصد دارد با بارورسازی ابرها و بارش از آلودگی هوای دهلی بکاهد.
اما استفاده از بارورسازی ابرها فقط به این کشورها محدود نمی‌شود. فرانسه در دهه 1950 میلادی بارورسازی ابرها برای جلوگیری از خسارت به محصولات کشاورزی از بارورسازی ابرها استفاده کرد. وزارت کشاورزی اسپانیا نیز پروژه مشابهی را اجرا کرد. علاوه بر فرانسه و اسپانیا، آلمان نیز از فناوری بارورسازی ابرها برای کنترل طوفان‌های شدید استفاده کرده است.
لیزر، روشی نوین برای بارورسازی ابرها
در سالهای اخیر و با توجه به پیشرفت فناوری‌های نوین، دانشمندان در سراسر جهان مشغول بررسی راه‌های جدید بارورسازی ابرها هستند.
یکی از این روش‌های نوین لیزر است. محققان دانشگاه ژنو یک روش لیزری برای افزایش حجم بارش ابداع کرده اند.
آنها این روش را در آسمان برلین آزمایش کرده اند. لیزری با قدرت بیش از هزار واحد تولید برق، به اتمسفر زمین اشعه می‌تاباند. به این ترتیب ساختار اتم‌های هوا را به اجزایی تبدیل می‌کند که حجم و اندازه قطرات باران را بزرگتر می‌کند.