پروژه تاریخ شفاهی ایران ایرنا/ محسن آرمین: بخش پنجم و پایانی
نشست ورشو؛از گروگانگیری ژئوپلتیک تا یادآوری روزهای سخت لهستان
سیاسی
بزرگنمایی:
تبسم مهر - تهران-ایرنا- دولتمردان آمریکا در حالی با القای رویکرد ایران هراسانه برای برگزاری نشست ضد ایرانی در ورشو برنامه ریزی میکنند که ایرانیان نه تنها ۷۰ سال قبل پذیرای بیش از یکصد هزار پناهجوی لهستانی بوده اند بلکه امروز هم مردم کشورهای همسایه ایران را پناهگاهی امن در روزهای سختی میدانند.
تبسم مهر - تهران-ایرنا- دولتمردان آمریکا در حالی با القای رویکرد ایران هراسانه برای برگزاری نشست ضد ایرانی در ورشو برنامه ریزی میکنند که ایرانیان نه تنها 70 سال قبل پذیرای بیش از یکصد هزار پناهجوی لهستانی بوده اند بلکه امروز هم مردم کشورهای همسایه ایران را پناهگاهی امن در روزهای سختی میدانند.
به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا ، در تازهترین اقدام ضد ایرانی دولت آمریکا علیه ایران مایک پمپئو وزیر خارجه ایالات متحده، در جریان سفر اخیر خود به خاورمیانه از برگزاری کنفرانسی تحت عنوان « پیشبرد آیندهای با صلح و ثبات در خاورمیانه» با حضور کشورهای متحد خود خبرداد.کنفرانسی که قرار است دو روز بعد از چهلمین سالروز پیروزی انقلاب اسلامی یعنی در روزهای 24 و 25 بهمن در ورشو پایتخت لهستان برگزار شود.تحلیلها و گمانه زنیهای مختلفی از چرایی انتخاب ورشو برای چنین نشستی تا اهداف و نتایج احتمالی آن در فضای رسانه ای شکل گرفته است.
** گروگانگیری ژئوپلتیک
انتخاب ورشو برای میزبانی چنین نشستی از جهات مختلف قابل تامل است، لهستان به واسطه قرار گرفتن در بین دو قدرت روس و آلمان و تجارب تلخ تاریخی همانند سایر کشورهای واقع در اروپای شرقی نگرانیهای عمیقی از همسایگان شرقی و غربی خود بویژه با روسیه پوتین دارد. از همین رو توسعه و تعمیق همکاریهای امنیتی با آمریکا همواره در اولویتهای دولت لهستان قرار داشته است.
آمریکا از جبر ژئوپولتیک حاکم بر لهستان در رقابت با ساختار اتحادیه اروپا و همچنین روسیه نهایت بهره برداری میکند.آندرزیج دودا، رئیسجمهوری راستگرای لهستان در جریان سفری که به آمریکا داشت، خواستار تاسیس پایگاه نظامی در لهستان شد و به رئیسجمهور آمریکا گفت این کشور حاضر است 2 میلیارد دلار از هزینههای این طرح را بپردازد. ظاهرا ترامپ هم از این ایده استقبال کرده است اما باید دید وی با روحیات تاجر پیشه ای که دارد حاضر است در روز موعود از لهستان در برابر هر گونه تهدیدی حمایت کند.
** شکاف در اروپا
این در حالی است که روزنامه وال استریت ژورنال از قول برخی دیپلماتهای اروپایی انتخاب ورشو را در راستای تلاشهای آمریکا برای ایجاد شکاف در اتحادیه اروپا در مورد ایران عنوان کرده است. هر چند ظاهر امر مقابله با ایران و اجماع سازی علیه تهران هدف آمریکا از برگزاری این نشست اعلام شده است با این حال تجربه یکی دو سال حضور ترامپ در کاخ سفید نشان داده است که وی در چهارچوب سیاست« اول امریکا» هیچ رقیب بالقوه و بالفعلی را برنمی تابد و اتحادیه اروپا هم از این قاعده مستثنی نیست. ترامپ بارها و در موقعیتهای مختلف از این اتحادیه انتقاد کرده و از هیچ اقدامی برای تخریب این نهاد منطقه ای فروگذار نکرده است. آمریکا با برگزاری این کنفرانس در ورشو ناتوانیهای ذاتی اتحادیه اروپا را به رخ کشیده و به دنبال این است به هر قیمت شده با قراردادن اروپای جوان در برابر اروپای پیر، کشورهای اروپایی را در مسیر خواستهها و منویات خود قرار دهد.
این سیاست ترامپ در حالی پیگیری میشود که برجام یکی از عمدهترین و محوریترین موارد اختلافی ترامپ با اتحادیه اروپا به شمار میرود و در روزهای اخیر اخباری مبنی برعملیاتی شدن سازوکار ویژه مالی اروپا بعنوان جدیترین اقدام عملی اتحادیه اروپا برای حفظ برجام شنیده میشود.
فرانسه، آلمان و انگلیس و اتحادیه اروپا بعد از خروج آمریکا از توافق هسته ای در برابر خواستههای ترامپ ایستادگی کرده و در هر موقعیتی از حفظ این توافق دفاع کرده اند. با این حال مطالبه بحق ایران این بوده است که موضع گیریهای سیاسی در عرصه اقتصادی هم ظهور و بروز داشته باشد. آن هم در شرایطی که آمریکا تحریمهای یکجانبه وغیرقانونی خود علیه ملت ایران را اعاده کرده و از سایرین هم میخواهد از تعهدات خود شانه خالی کنند.
در چنین شرایطی برخورد آمرانه رییس جمهور آمریکا با اروپا باعث شده حضور نمایندگانی از این کشورها در نشست ضد ایرانی در هاله ای از ابهام قرار گیرد.بویژه اینکه اروپاییها این اقدام را در راستای تلاش برای ایجاد شکاف در اتحادیه اروپا ارزیابی میکنند. وال استریت ژورنال روز پنج شنبه به نقل از یک مقام ارشد اتحادیه اروپا اعلام کرد فدریکا موگرینی در نشست ضدایرانی ورشو شرکت نمیکند.خبرنگار این نشریه این خبر را به نقل از یک مقام ارشد اتحادیه اروپا منتشر کرده و نوشته است که در مورد مشارکت وزرای خارجه کشورهای اتحادیه اروپا هم «ابهام زیادی» وجود دارد.
از همین رو میتوان ادعا کرد نشست ورشو پیش از برگزاری با شکست مواجه شده است چرا که نمیتوان با پیگیری سیاست «اول آمریکا »انتظار همراهی جامعه بین الملل و اجماع سازی برعلیه هر کشور دیگری را داشت.البته ممکن است کشورهای ضعیفی که حفظ و بقای خود را در حمایت یک قدرت بزرگ دیگر میبینند، همراهی هایی با این سیاست یکجانبه گرایانه داشته باشند ولی دایره اجماع علیه ایران از جمع محدود دوستان منطقه ای ترامپ فراتر نخواهد رفت.نباید فراموش کرد آمریکای ترامپ در یکی دو سال اخیر تلاشهای زیادی برای اجماع سازی منطقه ای علیه ایران انجام داده است. با این حال استعفای آنتونی زینی فرستاده ویژه وزارت امور خارجه آمریکا برای حل تنش میان قطر و چهار کشور عربی و بازگشایی سفارتخانههای عربی در دمشق، استقبال بی سابقه از ظریف در جریان سفر پنج روزه به عراق نمونه هایی از شکست سیاست خصمانه آمریکا در عرصه منطقه ای است.
** ضرورت یادآوری روزهای سخت به ورشو
در واکنش به برگزاری نشست ضد ایرانی در ورشو برخی از مقامات کشورمان خاطره حضور مهاجران لهستانی در ایران را برای دولتمردان لهستانی و افکار عمومی این کشور متذکر شدند. در جریان جنگ جهانی دوم بیش از یک صد هزار نفر از اتباع لهستان که از اردوگاههای کار اجباری استالین آزاد شده بودند، از طریق ایران به کشور خود بازگشتند. برخی از این مهاجران که جان خود را از دست داده بودند ،هنوز در آرامگاه هایی در ایران آرمیده اند و هر وقت مقام و شخصیتی لهستانی به ایران سفر میکند،سری هم به آرامگاه مهاجرین لهستانی در تهران میزند.
تا همین چند روز قبل حتی بسیاری از ایرانیان خبر نداشتند که هفتاد سال قبل پدران آنها میزبان مهاجران لهستانی بوده اند با این حال نخبگان و آگاهان تاریخ روابط دو کشور از آن روزها بعنوان تجربه تاریخی مشترک و پل ارتباطی دو ملت در روزهای سخت یاد میکنند. ظاهرا دولت راستگرای لهستان بدون توجه به این تجارب تاریخی ، روابط با ایران و آمریکا را در دو کفه ترازو قرار داده و به قول وزیر امور خارجه کشورمان «میزبان سیرک ناامیدکننده ای علیه ایران» شده است. برخی از کارشناسان با اشاره به ماهیت قدرت درعرصه روابط بین الملل یادآوری چنین روزهایی برای دولت لهستان را بلاوجه میدانند. اما این نکته هم واضح است که در کنار احضار و انذارهای سیاسی و دیپلماتیک باید تجارب تاریخی را برای افکار عمومی دنیا یادآوری کرد.با همه گیر شدن اصطلاح قدرت هوشمند و دیپلماسی عمومی و توجه ویژه به ابعاد مختلف قدرت، کشورها علاوه بر استفاده از ابزارهای قدرت سخت خود از عناصر قدرت نرم برای پیگیری اهداف خود استفاده میکنند.
یادآوری رفتار انسان دوستانه ایران با پناهجویان لهستانی در جنگ دوم جهانی یکی از ابزارهای نرمی است که میتوان در کنار سایر ابزارهای دیپلماسی مانند تهدید، مجازات و پاداش و... از آن استفاده کرد. علاوه بر این پیامی است به کشورهای شرکت کننده در نشست ضد ایرانی ورشو که تحت القائات ایران هراسانه مقامهای آمریکایی قرار نگیرند. چرا که پناه دادن به مهاجرین لهستانی تنها نمونه از رویکرد انسان دوستانه ایرانیان نبوده است.مردم کشورهای همسایه ایران هم که سالها درگیر جنگ و درگیری بوده اند ایران را مامن و پناهگاهی در روزهای سختی میدانند.
سیام**2021**1553
انتهای پیام /*