بزرگنمایی:

تبسم مهر - تهران- ایرنا- همه می‌دانند که مهم است، همه می‌گویند مهم است و همه هم شعار می‌دهند مهم است اما آنچه در عمل با آن مواجه هستیم آن چیزی نیست که به زعم همه، مهم است زیرا طی سال‌های گذشته، پایتخت نشینان ندیده اند که از ترافیک و آلودگی هوای این کلانشهر کاسته شود.

واقعیت پیش روی مردم و مسئولان اما این است: در همه سال‌های گذشته آلودگی هوا جزئی جدانشدنی از پایتخت نشینی شده بی آنکه بدانیم این معضل دارد ذره ذره هوای تنفس را از شهروندان می‌گیرد و ماحصل آن چیزی نبوده جز بیماری و مرگ.
آنطور که رسانه‌ها از قول شهردار تهران نوشته اند، امسال البته تعداد روزهای پاک تهران در مقایسه با سال‌های گذشته افزایش داشته اما این، آن چیزی نیست که نشانگر تغییر مدت دار وضعیت آلودگی تهران باشد زیرا تجربه ثابت کرده یک یا نهایتا چند روز بعد از بارندگی یا وزش باد کافیست تا شهر باز در سیطره وسایل آلاینده قرار گیرد و دوباره مثل قبل آلوده شود.
به گزارش ایرنا امروز، 29 دی ماه که با عنوان روز ملی هوای پاک شناخته می‌شود در پایتخت با برنامه نمادین دوچرخه سواری و نیز نشست ستاد کاهش آلودگی هوا در استانداری تهران شروع شد اما خود مسئولان هم می‌دانند که اینچنین نشست‌ها و مناسبت‌های نمادین از مشکلات مربوط به آلودگی هوای تهران نمی‌کاهد.
انوشیروان محسنی بندپی که پیش از استانداری، ریاست سازمان بهزیستی کشور را برعهده داشت امروز گفت: مطالعات نشان می‌دهد که دوسوم مرگ‌های ثبت شده در تهران با عامل آلودگی، مربوط به آلودگی هواست.
**آمار روزهای پاک
برابر آمارها سال گذشته تهران 211 روز سالم، 77 روز در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس، پنج روز ناسالم و 12 روز را در هوای پاک سپری کرده است.
امسال نیز تاکنون 238 روز در شرایط سالم، 49 روز در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس و 18 روز در شرایط پاک قرار داشته است.
آلودگی هوا علاوه بر آسیب‌های جانی خسارت‌های مالی نیز به دنبال دارد که براساس اعلام معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران با توجه به گزارش بانک جهانی خسارت آلودگی هوای پایتخت سالانه بیش از 2 میلیارد و 600 میلیون دلار به اقتصاد کشور است.
پورسیدآقایی معاون کنونی حمل و نقل و ترافیک شهردار تهران چندی پیش با بیان اینکه امسال حداقل 6 روز و حداکثر 9 روز پس از بارندگی و وزش باد هوای تهران آلوده می‌شود گفت: سرعت رسیدن به روزهای آلوده کاهش یافته است در حالی که سال گذشته طی سه روز هوای پایتخت به آلودگی می‌رسید.
وی ادامه داد: پاییز امسال نزدیک به 16 روز بارندگی داشتیم و میزان روزهایی که شهروندان تهرانی در این فصل در هوای سالم تنفس کردند به بیش از 30 روز رسید.
پورسیدآقایی افزود: این پایداری کمک کرد تا پاییز امسال حتی یک روز هوای پایتخت در شرایط اضطرار قرار نگیرد؛ البته معاینه فنی خودروها، کنترل کامیون‌ها و جلوگیری از ورود خودروهای دودزا در کاهش آلودگی هوا موثر بوده است.
** از قبل به فکر نبودیم؟
برخی کارشناسان می‌گویند به موازات رشد کالبدی تهران در دهه 50 خورشیدی طرح هایی برای کنترل کیفیت هوای پایتخت تهیه شده اما آنگونه که امروز می‌بینیم این طرح‌ها و تلاش‌ها تا به امروز راه به جایی نبرده و اکنون همه کارشناسان و صاحبنظران شهری شاید به اتفاق آلودگی هوا و مسائل زیست محیطی را اولویت اول پایتخت کشور می‌دانند.
این کارشناسان اذعان دارند اگر طی سال‌های گذشته به موازات توسعه کلانشهر تهران برای توسعه حمل و نقل عمومی پایتخت هم چاره ای عملیاتی اندیشیده می‌شد، امروز شهر به این وضعیت گرفتار نبود.
خودرودار شدن بی حساب و کتاب شهروندان، آن هم خودروهایی که همگی استانداردهای روز را ندارند، اسقاط نشدن بموقع خودروهای دودزا، تمایل شهروندان برای استفاده از خودرو شخصی در شهر، نوسازی نشدن بموقع ناوگان حمل و نقل عمومی و نیز کمبود وسایل نقلیه عمومی بویژه در حوزه مترو و اتوبوس همه و همه اگر طی سال‌های گذشته مورد توجه قرار می‌گرفت امروز پایتخت حال و روز کنونی را نداشت.
بی شک، اگر رفاه و آسایش لازم در استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی وجود نداشته باشد، شهروندان به استفاده از این وسایل ترغیب نخواهد شد و این درحالی است که طی سال‌های گذشته مسئولان بخش‌های مختلف به جای هم افزایی، همدیگر را متهم کرده اند که آن دیگری به سهم خود عمل نکرده است.
می گویند تهران از نظر وسعت و تعداد جمعیت با برخی شهرهای بزرگ جهان موقعیت مشابه دارد، اما در آن شهرها باوجود آنکه شهروندان چندبرابر پایتخت نشینان ایران خودرو در اختیار دارند، اما ترافیک و آلودگی هوای آنها کمتر از تهران است که علت مهم آن را سهم استفاده مردم آن شهرها از وسایل حمل و نقل عمومی بویژه مترو یا دیگر ناوگان بر می‌شمارند.
**کندوکاو علت‌ها
محمدباقر قالیباف که 12 سال اداره شهرداری پایتخت را تا سال 1396 برعهده داشت و همواره کاهش آلودگی هوا و توسعه حمل و نقل عمومی را اولویت کار خود عنوان می‌کرد بارها اعلام کرد: علت آلودگی هوای پایتخت جمعیت تهران نیست بلکه عامل اصلی تردد خودروهای غیراستاندارد در سطح شهر است.
وی در یک همایش عنوان کرد: در شهری مانند توکیو باوجود ساختمان‌های بلندمرتبه و جمعیت 2 برابری نسبت به تهران، هوا خوب است؛ موضوع آلودگی هوا به مسائل جمعیتی و بلندمرتبه سازی ارتباطی ندارد، طرح این مسائل علمی نیست و ناشی از تصمیم‌های غلط است؛ البته کاهش جمعیت تهران کار خوبی است.
قالیباف همچنین در جایی دیگر، نبود نگاه سیستمی و ساختاری و مدیریت واحد را دلیل اصلی آلودگی هوا عنوان کرد و اظهارداشت: مشکل آلودگی هوای تهران، پول نیست بلکه مدیریت نادرست است و در این شرایط وجود پول بیشتر هوا را آلوده‌تر می‌کند زیرا مدیریت ما اشتباه است.
وی یادآور شد: بسیاری از کشورهای جهان ترافیک بیشتری دارند اما در عین حال میزان آلودگی هوا در این کشورها کمتر است.
قالیباف همچنین شهر تهران را در مقایسه با سایر کلانشهرهای دنیا، یکی از بی ضابطه‌ترین شهرها در زمینه ورود و تردد خودرو در خیابان‌ها برشمرد و گفت: از طرفی روزانه یک هزار خودرو جدید نیز به مجموعه خودروهای درحال تردد تهران اضافه می‌شود.
با همین استدلال ها، طرح کاهش آلودگی هوای تهران مهرماه سال 95 در زمان فعالیت قالیباف کلید خورد؛ براساس این طرح خودروها برای ورود به محدوده طرح ترافیک و زوج و فرد بایستی تأییدیه معاینه فنی داشته باشند.
پس از دو سال، امسال مرحله دوم این طرح در تمام سطح پایتخت اجرا شد؛ طرحی که باوجود آنکه متخصصان حوزه حمل و نقل اجرای آن به شیوه فعلی را چندان مثبت ارزیابی نمی‌کنند اما به اذعان مدیران شهری در کاهش آلودگی هوای پایتخت بی تاثیر نبوده است.
اجرای همراه با تاخیر این طرح آن هم در شرایطی که سایر مولفه هایی که از ابتدا قرار بود در این طرح اجرایی شود اما تنها به موضوع معاینه فنی بسنده شد هم نشان داد که اجرای طرح‌های کلان و مهم که ترافیک و آلودگی هوای تهران را بکاهد نیازمند عزمی فراتر از شرایط موجود است.
**دغدغه ای برای همه شهرداران
تنها شهردار 12 ساله تهران نبود که ترافیک و آلودگی هوا را از جمله اولویت‌های مهم خود می‌دانست، بعد از او هم هر شهرداری آمد توسعه حمل و نقل عمومی و کاهش آلودگی هوا و ترافیک را از اولویت هایش برشمرد.
محمد علی نجفی، سید محمدعلی افشانی و پیروز حناچی شهرداران پس از قالیباف بوده اند که آنان نیز همواره بر این مهم صحه گذاشته اند و مروری بر برنامه هایی که ارائه کرده اند موید همین نکته است.
حناچی شهردار کنونی که فعالیتش را در خیابان بهشت با دوچرخه سواری شروع کرد و گفت که می‌خواهد با این شیوه مطالبه عمومی را برای این موضوع تحریک کند نیز توسعه حمل و نقل عمومی را از جمله سرفصل‌های مهم برنامه خود اعلام کرده است.
** بی مایه فتیر است
اما آنچه در این زمینه اهمیت دارد اینکه توسعه حمل و نقل عمومی که از مهمترین مولفه‌های کاهش آلودگی به شمار می‌رود بسیار هزینه بر است و تا همه قوا، همه بخش‌های حاکمیت از دولت گرفته تا شهرداری و سایر نهادهای حاکمیتی به صورت عملیاتی پای کار نیایند، مشکل آلودگی هوای پایتخت حل نخواهد شد.
شهر تهران حدود 9 میلیون نفر جمعیت دارد که در طول روز این میزان جمعیت با جمیعت کل استان تهران برابر می‌شود و به افزون بر 13 میلیون نفر می‌رسد؛ یعنی روزانه حدود چهار میلیون نفر از حاشیه‌های پایتخت خود را به این کلانشهر می‌رسانند و عصر‌ها از آن خارج می‌شوند.
به گفته برخی متولیان، سهم حمل و نقل عمومی از سفرهای درون شهری تهران اینک حدود 22 درصد است در حالی که براساس برنامه و با احتساب تاکسی می‌بایست 75 درصد می‌بود.
همین آمار کافیست تا عقب ماندگی موجود در این زمینه و نیز میزان اعتبارات عظیمی که نیاز است تا خلاء‌ها جبران شود به چشم بیاید.
براساس گزارش‌ها راه اندازی هر ایستگاه مترو حدود 300 میلیارد تومان هزینه دارد و این غیر از تامین اتوبوس‌های درون شهری است که بسیار گران برآورد می‌شود.
**چکار باید کرد؟
همه مسئولان در هر بخشی (شهری، دولتی و غیردولتی) اذعان و باور دارند که بدون توسعه وسایل حمل و نقل عمومی نمی‌توان بر غول ترافیک و آلودگی هوای پایتخت چیره شد؛ در این شرایط اما امیدواری‌ها زیاد هست که در نتیجه تعامل بیشتر مسئولان شهرداری تهران با سه قوه بتوان افق‌های تازه ای برای حل این مشکلات گشود زیرا آمارهای مربوط به بیماری‌های پایتخت نشینان نگران کننده است.
شهردار تهران که طی چند هفته گذشته بسیار اصرار داشت که در هر مراسمی بویژه مرتبط با مساله ترافیک و آلودگی هوا آمارهایی از وضعیت سلامت شهروندان بدهد اعلام کرد: براساس آمارها چهار هزار و 573 نفر در سال 94 به دلیل ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون فوت کرده اند.
به گفته حناچی هزار و 494 نفر نیز در پایتخت به دلیل بیماری‌های تنفسی به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کنند.
شهردار تهران که از نخستین روزهای مسئولیتش سه شنبه‌ها یا با دوچرخه یا وسایل حمل و نقل عمومی به محل کارش رفته است امروز به مناسبت روز هوای پاک اعلام کرد: همه شهروندان باید به سهم خود در تحقق این مهم تلاش کنند و این تلاش نباید به روز و هفته خاصی محدود شود.
وی تاکید کرد: باید در تمام روزهای سال به هر نحو به بهبود هوای شهرمان کمک کنیم؛ شهروندان به سهم خود و با استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی، پیاده یا دوچرخه و هر امکانی که برایشان میسر است، با معاینه فنی خودروها، تردد کمتر با خودروهای شخصی و مسئولان هم با توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل عمومی و ایجاد دسترسی آسانتر به ناوگان حمل و نقل ریلی درون شهری و اتوبوسرانی.
حناچی در پایان یادآور شده: باید هر روز برایمان روز هوای پاک باشد تا حال و هوای شهرمان خوب شود و آسمان آبی برایمان آرزو نباشد.
حال در شرایطی که حل مشکلات ترافیک و آلودگی هوای تهران نیازمند همراهی مردم و مسئولان باهم است، باید منتظر ماند و دید که نتیجه تعامل مدیران شهری با دولت و دیگر قوا و نیز تلاش‌ها برای فرهنگ سازی بین شهروندان چطور در حوزه میدانی، عملیاتی می‌شود تا زین پس شهروندان شاهد شهری با مولفه‌های بهتر زیست پذیری باشند.
گزارش از عاطفه نژادسالاری
تهرام/9353/ 1008
انتهای پیام /*