بزرگنمایی:

تبسم مهر - بندرعباس - ایرنا - پژوهش یکی از اساسی‌ترین نیازها برای پیشرفت و توسعه همه جانبه است، در واقع قدرت استقلال هرکشوری بر پژوهش و تولید علم استوار است بنابراین نوع و سطح فعالیت‌های پژوهشی و تحقیقاتی یکی از شاخص‌های اصلی توسعه و پیشرفت محسوب می‌شود.

به گزارش ایرنا، موفقیت در تمام فعالیت‌های مربوط به توسعه از جمله صنایع، خدمات، کشاورزی و شیلات به نحوه گسترش فعالیت‌های پژوهشی بستگی دارد، با توجه به محدودیت‌های بخش زمین کشاورزی و آب، استفاده از فناوری‌‌های نو و افزایش بهره وری باید در حوزه تامین و امنیت مواد غذایی روی پای خود بایستیم.
دستاوردهای علمی و پژوهشی محققان دانشگاهی و علمی ما در حوزه‌های کشاورزی و دریایی چهل سال اخیر ثابت شده است که می‌توان در این مهم از ظرفیت‌های و توانمندی‌های داخلی استفاده و بهره برداری کرد.
امروز با اطمینان می‌توانیم بگوییم که چقدر از آنچه که روزانه به عنوان غذا و میوه در سبد زندگی ما قرار دارد اطلاعات کافی درباره سلامت و کیفیت آن در اختیار داریم و با چه اطمینان خاطری آنها را مصرف می‌کنیم.
روزانه ما برای حفظ سلامت بدن چه نوع غذا، میوه و سبزی مصرف می‌کنیم که نمی‌دانیم این محصولات از کشت تا برداشت و نگهداری تا عرصه چه چرخه ای را طی کرده تا به دست ما مصرف کنندگان برسد و یا چه کسانی در این فرآیند دخالت و نقش دارند تا این محصول به صورت سالم راهی دست مصرف کننده شود و سلامت و امنیت آن را تضمین کرده و بدون دغدغه آن را استفاده کنیم.
علاوه بر کشاورز و صیادان و عمل آوردگان، نقش کارشناسان و محققان علمی برای همه محصولات اعم از دریایی مانند ماهی، میگو و جلبک و همچنین محصولات کشاورزی و باغی بی بدیل است.
خبرگزاری جمهوری اسلامی هرمزگان در این راستا میزگردی با عنوان «امنیت غذایی در هرمزگان با 4 تن از مدیران و معاونان پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان و مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان برگزار کرد.
** 36 سال کار تحقیقاتی بر روی آبزیان
در سال 61 مرکز تحقیقات شیلاتی دریای عمان در بندرعباس با هدف تحقیق بر روی گونه‌های آبزیان دریایی شروع به کار کرد و با توسعه فعالیت‌ها و امکانات در سال 81 با مجوز علوم، تحقیقات و فناوری به پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان ارتقا یافت.
پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان در سال 88 موفق به دریافت گواهینامه بین المللی سیستم مدیریت کیفیت آزمایشگاه براساس استاندارد iso/iec/17025 از موسسه اعتباردهی دکس(DAKKS) آلمان شد، پژوهشکده همچنین دارای ایستگاه تحقیقاتی نرمتنان خلیج فارس در بندرلنگه با ماموریت تحقیق در زمینه نرمتنان و ماهیان زینتی است.
درحال حاضر پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس دارای 2 گروه تخصصی تکثیر و پرورش آبزیان و تغذیه و فیزیولوی آبزیان که بخش تکثیر و پرورش این پژوهشکده با 900مترمربع مساحت دارای یک سالن سرپوشیده است وانواع حوضچه‌های فایبر گلاس و پلی اتیلن برای نگهداری و پرورش آبزیان دریایی در آن قرار دارد.
گروه‌های تخصصی تکثیر و پرورش، بیولوژی، غواصی و خدمات دریایی نیز توانمندی‌های خود را در بیوتکنیک ماهیان زینتی و صدف‌های مروارید ساز و خوراکی و میزان قابل برداشت نرمتنان را تعیین می‌کنند.
امروز تحقیقات علمی پژوهشگران حوزه دریا نیز با جدیت بیشتری دنبال می‌شود و دستاوردهای آن به خصوص در حوزه‌های ساردین ماهیان و یال اسبی‌ها به تولید انبوده رسیده است.
پژوهشگران حوزه دریایی امروز فعالیت‌های تحقیقاتی خود را بر روی منابع دریایی به سمت صدف‌های دریایی و خوراکی و جلبک‌ها برده؛ منابعی که می‌توان آن را گامی موثر در راستای خود کفایی، کاهش واردات و افزایش درآمدهای غیرنفتی دانست.
دستیابی به تکنولوژی تکثیر و پرورش انواع نرمتنان اقتصادی از جمله صدف‌های مرواریدساز لب سیاه و محار، خیاردریایی و ماهیان زینتی، ارزیابی ذخایر نرمتنان مرواریدساز و خوراکی خلیج فارس و شناسایی مکان‌های مناسب و بازسازی ذخایر بی مهرگان دریایی در راستای پرورش صدف‌های مرواریدساز نیز بخشی از هدف گذاری‌های تعیین شده در این ایستگاه تحقیقاتی است.
** موسسه تحقیقاتی علوم شیلات 100ساله می‌شود
رییس پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان در این میزگرد اظهار داشت: این پژوهشکده یکی از پژوهشکده‌های وابسته به موسسه تحقیقاتی علوم شیلاتی کشور و زیرمجموعه جهاد کشاورزی است که امسال همزمان با 40سالگی انقلاب، موسسه تحقیقاتی علوم شیلاتی نیز 100ساله می‌شود.
محمد صدیق مرتضوی افزود: پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان از سال 61 فعالیت آن آغاز شده و تاکنون 12 ایستگاه در بندرجاسک و بندرلنگه زیر نظر این پژوهشکده فعالیت می‌کنند.
به گفته وی، اکنون فعالیت‌های تحقیقاتی پژوهشکده در قالب بخش‌های بوم شناسی(اکولوژی دریا)، زیست شناسی و ارزیابی ذخایر آبزیان، تکثیر و پرروش آبزیان، تکنولوژی فرآوری آبزیان، ژنتیک آبزیان و بهداشت و بیماری‌های آبزیان انجام می‌شود.
رییس پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان بیان داشت: هدف گذاری‌های تعیین شده در بخش آبزی پروری این پژوهشکده شامل شناخت و معرفی گونه‌های مهم اقتصادی آبزیان دریایی قابل تکثیر و پرورش، تعیین بیوتکنیک تکثیر و پرورش آبزیان دریایی و تعیین نیازهای غذایی آبزیان پرورشی است.
مرتضوی عنوان کرد: این بخش دارای توانمندی‌های مختلفی از جمله خالص سازی و کشت انواع جلبک‌های میکروسکوپی، کشت و تهیه عصاره و پودر جلبک‌های ماکروسکوپی، کنترل پدیده کشند قرمز و پایش جلبک‌های مربوط به کشند در سایت‌های پرروش میگو و همچنین طرح‌های مربوط به پرورش ماهی در قفس و آبزیان دریایی در استخرهای خاکی است.
**اثربخشی طرح‌های پژوهشی بر ساردین ماهیان
رییس پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان گفت: فعالیت‌های تحقیقاتی پژوهشکده در چندمحور مهم ذخایر آبزیان، آبزی پروی، بازسازی ذخایر آبزیان، مخاطرات زیستی در حوزه دریا ارزیابی می‌شود و نتایج آنها به بهره برداران منتقل می‌شود.
مرتضوی در این رابطه به دستاوردهای پژوهشی شاخص پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان در بحث امنیت غذایی دریایی اشاره کرد و افزود: با تعریف طرح‌های تحقیقاتی و تجزیه و تحلیل داده‌های آماری چندیدن ساله در پژوهشکده این اطمینان را به شیلات داده ایم که می‌تواند صید را در مدت پنج سال به 70هزارتن برساند.
وی در این رابطه به میزان صید ذخایر ساردین و موتو ماهیان اشاره کرد و بیان داشت: در سال 90 حدود صید ساردین و موتو ماهیان 30 هزار تن بود که بر اساس طرح پژوهشی، افزایش میزان قابل برداشت از ذخایر ساردین و موتو ماهیان با هدف گذاری 60 هزار تن در سال و توسعه تدریجی در یک دوره پنج ساله به مدیریت شیلات هرمزگان اعلام شد که در سال 94 میزان برآورد شده، محقق شد.
رییس پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان گفت: در ادامه تحقیقات و ارزیابی‌های انجام شده در سال 95 میزان قابل برداشت مجاز برای این گروه آبزی 75 هزار تن مشخص شده است.
وی با بیان این که در حال حاضر 30 درصد کل صید هرمزگان را ذخایر 'ساردین' و ' موتو ' تشکیل می‌دهد، تصریح کرد: براساس اطلاعات زیستی بدست آمده این گونه‌ها در مدیریت صید این آبزیان توسط شیلات استان مورد استفاده قرار می‌گیرد، زیرا تعیین زمان ممنوعیت صید بر اساس زمان تخم ریزی و تعیین چشمه تور مناسب بر اساس اندازه طول بلوغ ماهی انجام می‌شود.
مرتضوی در خصوص اثربخشی طرح‌های پژوهشی بر روی ساردین ماهیان گفت: براساس برآوردهای انجام شده میزان درآمد سالانه صیادان (سود ناخالص) از نتیجه اجرای طرح پژوهشی در سال 94 دو برابر شد و به رقم 300 میلیارد ریال رسید.
وی پیش بینی کرد: با تحقق هدف گذاری ها، میزان قابل برداشت 75 هزار تن از این ذخایر، سود ناخالص 450 میلیارد ریال در سال عاید صیادان هرمزگان گردد.
به گفته رییس پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان، منطقه آبهای محدوده شهرستان پارسیان و آبهای ساحلی ناحیه شرقی جاسک به عنوان نواحی با تمرکز و تراکم بالای ماهی تشخیص داده شدند و به عنوان صیدگاه‌های جدید معرفی شدند.
**طرح سنجش سموم جلبکی درحال انجام است
معاون پژوهشی پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان نیز در بحث امنیت غذایی دریایی، یکی از طرح هایی به اتمام رسیده اخیر پژوهشکده به طرح ریسک مصرف ناشی از آلاینده‌های آلی در 18 گونه تجاری اشاره کرد و هدف از انجام آن را بررسی ریسک مصرف انسانی عنوان کرد.
سیده لیلی محبی گفت: داده هایی که به دست می‌آید علاوه بر اینکه در حوزه امنیت و سلامت غذایی بسیار مهم است می‌تواند مورد توجه مسوولان جهادکشاورزی و علوم پزشکی و محیط زیست نیز باشد.
وی گفت: طرح سنجش سموم جلبکی با حمایت از سوی صندوق توسعه حمایت از پژوهشگران در پژوهشکده درحال انجام است.
محبی افزود: در مصرف آبزیان در استان با کمبود اطلاعات در حوزه نرخ مصرف، میانگین مصرف و قشر مصرف کننده روبرو هستیم درحالی که این ارزیابی‌ها برای نتیجه گیری نهایی که آیا در مرحله ریسک هستیم یا خیر، بسیار مهم است؟
**طرح توسعه صید فانوس ماهیان از سوی شیلات ایران
رییس پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان در ادامه مبحث بیولوژی و ارزیابی ذخایر آبزیان به تعیین ذخایر فانوس ماهیان در استان هرمزگان اشاره کرد.
مرتضوی بیان داشت: ذخایر فانوس ماهیان در دهه 1960 میلادی مورد شناسایی قرار گرفته بودند، ولی به دلایل عمق زیاد صیدگاه و رفتار مهاجرتی روزانه فانوس ماهی، به دلایل فنی و علمی امکان برداشت از آنها وجود نداشت.
وی میزان ذخایر فانوس ماهیان را 3/2 میلیون تن برآورد کرد که می‌توان سالانه 400 هزار تن از این ذخایر برداشت نمود.
وی گفت: تلاش‌های تحقیقاتی در سال 87 به ثمر نشست و با دستیابی به فن آوری صید این ماهیان، بهره برداری تجاری از این ذخایر ارزشمند آغاز شد و در حال حاضر شیلات ایران برنامه توسعه صید فانوس ماهیان را در دست اجرا دارد.
**چشم انداز روشن فانوس ماهیان در خود کفایی آرد ماهی
رییس پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان در خصوص اثربخشی آن نیز گفت: معرفی ذخایر فانوس ماهیان در دریای عمان، ظرفیت دست نخورده ای از منابع پروتئین دریایی در اختیار کشورمان قرار گرفته که با برداشت سالانه 400 هزارتن از این ماهیان، میزان برداشت از ذخایر ماهیان دریایی جنوب به دو برابر افزایش می‌یابد.
مرتضوی ابراز داشت: این ظرفیت از ماهیان زمینه مناسبی برای اشتغال زایی از طریق توسعه صنایع وابسته به صید و صنایع تبدیلی فرآورده‌های دریایی را فراهم می‌آورد بطوری که چشم انداز روشنی برای خودکفایی در زمینه آرد ماهی خواهد بود.
وی در حوزه آبزی پروری دریایی به ضرورت تکثیر گونه‌های بومی با هدف پرورش اشاره کرد و ادامه داد: در پژوهشکده برای نخستین بار موفق شدیم گونه ماهی صافی را تکثیر و در شرایط کارگاهی کار تحقیقاتی را بر روی این گونه انجام دهیم لذا این آمادگی را داریم که بیوتکنیک این گونه را به بخش خصوصی واگذار کنیم.
رییس پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان با بیان این که زیستگاه ماهی صافی بومی در غرب استان هرمزگان است، گفت: تولید این گونه بیشتر برای پرورش ماهی در قفس مناسب است و در کشورهای عربی نیز بازارفروش خوبی دارد.
مرتضوی همچنین با اشاره به آغاز طرح تکثیر ماهی سوکلا در ایستگاه بندرلنگه، بومی بودن، ضریب رشد مناسب در قفس و تولید جهانی بسیار خوب را از مزیت‌های اقتصادی پرورش این ماهی عنوان کرد.
وی با اشاره به اهمیت و ضرورت تجاری سازی فعالیت‌های تحقیقاتی پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان خاطرنشان کرد: در این راستا درحال تاسیس شرکت دانش بنیان زیرنظر پژوهشکده هستیم.
**احیای ذخیره‌های جدید آبزی
معاون پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان نیز به فعالیت‌های تحقیقاتی بر روی پرورش صدف‌های مرواریدساز و هم خوراکی اشاره کرد واظهار داشت: اخیرا با اجرای طرحی بر روی صدف‌ها توانسته ایم بیوتکنیک صدف‌های مروارید ساز را به دست بیاوریم و تکثیر کنیم.
محبی هدف از تکثیر صدف‌های مرواریدساز را ترویج یافته‌ها به بهره برداران بخش شیلات عنوان کرد و در خصوص ارتباط آبزی پروری دریایی با بازسازی ذخایر با هدف احیا ذخیره‌های جدید نیز بیان داشت: ماهی که تکثیر می‌شود قابلیت رهاسازی در دریا دارد.
معاون پژوهشی پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان از دیگر فعالیت‌های بخش آبزی پروری دریایی به ایجاد زیستگاه‌های مصنوعی برای تخم ریزی ماهیان نام برد.
**ارتقای فرآورده‌های بازارپسند با ایجاد طرح‌های ترویجی
معاون پژوهشی پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان نیز در خصوص ایجاد ارزش افزوده در طرح‌های ترویجی گفت: ساردین ماهیان در استان هرمزگان جزو آبزیانی هستند که از آنها بیشتر برای تهیه پودرماهی در کارخانه‌ها استفاده می‌شود.
به گفته محبی، براساس طرح‌های ترویجی پژوهشکده خلیج فارس و دریای عمان، با ایجاد عمل آوری فرآورده‌های بازارپسند می‌توان مصرف ساردین ماهیان را ارتقا داد.
وی در این رابطه به شناسایی و استخراج ترکیبات فعال طبیعی از منابع دریایی، از اسفنج و خیار دریایی به عنوان منابع باارزشی شناخته شده در دنیا نام برد که در اکوسیستم خلیج فارس دارای منابع دریایی زیادی هستند.
محبی ادامه داد: در پژوهشکده عصاره‌های مختلفی از این منابع دریایی استخراج شده است و نشان داده شده که این منابع می‌توانند عصاره هایی داشته باشند که رفتارهای زیستی دارند.
این مسوول در حوزه تحقیقات دریایی عنوان کرد: این منابع دریای خلیج فارس دارای عصاره هایی با خواص زیستی ضدسرطان و ضدمیکروبی هستند.
به گفته وی، با توجه به ظرفیت‌های موجود در کشور و امکان کشت و پرورش اسفنج ها، عصاره‌های تهیه شده دارای خواص زیستی و ضد میکروبی هستند که با جداسازی مواد موثره می‌توانند به عنوان آنتی بیوتیک به بازار معرفی شوند.
معاون پژوهشی پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان، وجود این منابع دریایی را گامی موثر در راستای خود کفایی و کاهش واردات و افزایش درآمدهای غیرنفتی دانست.
محبی ابزار داشت: با وجود انواع مختلف خیار دریایی در آب‌های جنوبی کشور و با توجه به دانش فنی تکثیر آنها در پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان، می‌توان در زمینه تولید داروهای ضد سرطان نیز قدم‌های مثبتی برداشت.
محبی ادامه داد: همچنین از پودرهای خیار دریایی و عصاره‌های دارای خواص آنتی اکسیدان می‌توان به عنوان داروی افزایش ایمنی در برابر سرطان و مکمل‌های غذایی که ظرفیت مناسبی در بازار داخلی و خارجی دارند، استفاده کرد.
وی تجاری سازی گامی در راستای خودکفایی و جلوگیری از واردات و معرفی محصول جدید به بازار است و رسالت پژوهشکده اکولوژی نیز در همین راستا است اما هدف بعدی این است که این ترکیبات به شرکت‌های دانش بنیان واگذار شود.
**ضرورت حفاظت از زیستگاه‌های مصنوعی دریایی
رییس پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان در خصوص اهمیت بازسازی ذخایر و حفاظت از زیستگاه‌های مصنوعی دریایی ابراز کرد: استان هرمزگان یکی از استان‌های پایلوت در توسعه زیستگاه‌های مصنوعی دریایی معرفی کرد که در این حوزه فعالیت‌های تحقیقاتی مناسبی در راستای بازسازی ذخایر انجام شده است.
مرتضوی گفت: آنچه در این زیستگاه‌ها حائز اهمیت بوده بحث حفاظت زیستگاه هاست و پیشنهاد پژوهشکده این است که در راستای بهره برداری و نظارت بهتر، زیستگاه‌های مصنوعی به تعاونی‌های صیادی واگذار شود.
وی بیان داشت: همچنین در حوزه بازسازی ذخایر طرح‌های متعددی با اداره کل شیلات در جزیره قشم و روستای سلخ این جزیره انجام شده که به بحث بازسازی ذخایر کمک خواهد شد.
به گفته این مسوول در حوزه اکولوژی دریا، حفظ روابط متقابل و تعادل در میزان برداشت و نوع گونه‌ها از این زیستگاه‌ها بسیار مهم است و برداشت یک گونه نباید به شکلی صورت گیرد که گونه کناری آسیب ببیند.
**معیارهای بومی و توان اکوسیستم در توسعه ساحل رعایت شود
رییس پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان در بخش مخاطرات دریایی اظهار داشت: یکی از ماموریت‌های وزارت بهداشت در حوزه شیلات و پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان مدیریت مخاطرات زیستی است که مدیریت جامع پدیده کشند قرمز یکی از این مدیریت‌ها به شمار می‌رود.
مرتضوی انجام مرتب پایش‌های دریایی و بررسی میزان سلامت اکوسیستم دریا را وظیفه اصلی پژوهشکده برشمرد و افزود: صیدگاه‌های اصلی در استان هرمزگان به دور از کانون‌های آلودگی هستند.
به گفته وی، بررسی هایی که بر روی آبهای ساحلی انجام شده نشان می‌دهد به جز شهر بندرعباس که آلودگی بالایی دارد بقیه مناطق وضعیت کیفی آب و بستر مناسب است و مشکل خاصی وجود ندارد اما در خلیج فارس مثل عسلویه و ابوموسی واقعا آلوده است اما از صیدگاه‌های ما خوشبختانه دور هستند.
رییس پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان اظهار داشت: صیدگاه‌های ما در شرق استان مثل بندرلنگه، جاسک، سیریک، میناب و طولا شرایط فعلی مطلوب است اما در این که آلودگی بر روی صیدگاه‌ها اثر بگذارد نگران هستیم.
به گفته مرتضوی، درحال حاضر برداشت‌های غیراصولی، استفاده از ابزارهای نامناسب صیادی، رعایت نکردن زمانبندی ها، صید و معیشت ساحل نشینان استان هرمزگان را تهدید می‌کند.
وی از علت‌های اصلی تخریب و تهدید زیستگاه‌های مصنوعی به وجود آلودگی ها، قاچاق سوخت، فاضلاب‌های صنعتی، ورود گازوئیل به ساحل و دریا و بهره برداری غیراصولی از ساحل اشاره کرد.
رییس پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان پیشنهاد کرد: در توسعه شهری، ساخت و سازها و بهره برداری از ساحل ضمن رعایت معیارهای بومی، توان اکوسیستم ساحل نیز محاسبه شود؛ قرار نیست با ایجاد یک صنعت در ساحل، صید و صیادی تعطیل شود.
مرتضوی عنوان کرد: حفاظت از زیستگاه‌ها شامل خورها و مناطق ساحلی است که به عنوان بانک‌های زیستی محسوب می‌شوند درحالی که اگر این خورها(بانک‌های زیستی) تهدید شوند تولید آبزیان با مشکل مواجه خواهد شد.
**حس توانستن برکت اصلی انقلاب اسلامی است
رییس پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان در بخش پایانی این میزگرد گفت: در سالهای اخیر همکاری و قراردهای متعددی با بخش‌های خصوصی فعال در حوزه شیلاتی داریم که از نتایج و خدمات پژوهشی استفاده می‌کنند.
مرتضوی در خصوص جایگاه این پژوهشکده یادآور شد: فعالیت پژوهشکده از سال 61 با حدود 3 نفر نیروی انسانی شروع شد اما امروز این ظرفیت به 45 محقق رسیده است.
وی افزود: دانش آموختگی 7 دانشجوی دکترای پژوهش محور از طریق کنکور سراسری یکی از دیگر خدمات‌های مهم پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس ودریای عمان بوده است.
این مسوول ادامه داد: همچنین در بخش تولید دانش و ارتقا سطح علمی کشور پژوهشکده نزدیک به 100طرح تحقیقاتی اجرا کرده ایم و در راستای ایجاد و تولید دانش فنی نیز تعداد زیادی مقاله به زبان انگلیسی و فارسی چاپ شده است.
مرتضوی ادامه داد: در جهاد کشاورزی تحقیقات از دل بخش تولید بیرون آمده بنابراین کارهای پژوهشی پژوهشکده اکولوژی و مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی یک کاربردی برای مردم و بهره برداران و ذی ینفعان این حوزه است.
وی وجود امکانات و ظرفیت‌های پژوهشی پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان از نگاه پژوهشگران و پرفسوران خارجی را بسیار مثبت ارزیابی کرد.
این مسوول در حوزه اکولوژی دریا یادآور شد: فعالیت‌های تحقیقاتی ما در این سالها منجر به بهره برداری پایدار از منابع شده و همه این ظرفیت‌ها به برکت انقلاب اسلامی این در کشور ایجاد شده است.
مرتضوی با اشاره به نقش تحقیقات در مدیریت بحران و تهدیدها مانند تحقیقات علمی بر روی پدیده کشند قرمز، ارائه دانش فنی و یافته‌های تحقیقاتی پژوهشکده به محققان کشورهای همسایه دستاورد دیگری از پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان یاد کرد.
وی با بیان این مطلب که حس توانستن برکت اصلی انقلاب اسلامی است، گفت: این حس خودباوری در مردم و بین محققان گره گشای مشکلات جامعه بوده و نمود آن موضوع در فرمایشات رهبری است، زیرا ایشان همیشه از علم و پژوهش به عنوان یک ظرفیت موثر برای کشور یاد می‌کنند.
**فعالیت تحقیقات از باغ کشاورزی شیخ آباد میناب در سال 41
فعالیت‌های تحقیقاتی استان هرمزگان که به صورت مقدماتی از سال 41 با تاسیس باغ کشاورزی شیخ آباد در شهرستان میناب آغاز شده بود، در حال حاضر مجموعه فعالیت‌های تحقیقاتی بخش‌های کشاورزی، منابع طبیعی و امور دام استان هرمزگان در قالب 53 فقره طرح تحقیقاتی در بخش‌های تحقیقاتی اصلاح و تهیه نهال و بذر، گیاه پزشکی، خاک و آب، منابع طبیعی، آبخیزداری، اموردام و همچنین واحدهای فنی و مهندسی و ثبت و گواهی بذر و نهال، جهت اجرا و پیاده نمودن طرح‌های تحقیقاتی در مزارع و عرصه‌های طبیعی در پنج ایستگاه تحقیقاتی در دست اجرا قرار دارد.
در اهمیت فعالیت‌های تحقیقاتی حوزه کشاروزی و استفاده بهینه از منابع طبیعی موضوع 'اتمسفر اصلاح شده و انبارداری' از دغدغه اصلی و مهم محققان مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان هرمزگان در سال 96 بوده است.
با وجود این دغدغه‌ها در بین محققان این حوزه، در سال جاری نیز اولویت‌های پژوهشی دیگری از جمله 'تبدیل و فراوری محصولات سالم و ارگانیک، معرفی فناوری‌های مناسب به منظور استفاده بهینه از ضایعات و زائدات محصولات کشاورزی برای تولید محصولات با ارزش افزوده بیشتر، کاشت گیاهان مقاوم در مقابل شوری و تولید فرآورده‌های جلبکی و جذب سرمایه گذاران' به آنها اضافه شده است.
**عمده تحقیقات روی زراعت و باغبانی، نخل ومیوه‌های گرمسیری
در ادامه این میزگرد رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان به تشریح فعالیت‌های این مرکز پرداخت و بیان داشت: این مرکز در سال 67 تاسیس شد و هم اکنون دارای 2 ایستگاه تحقیقاتی فعال در شهرستان‌های حاجی آباد و میناب است.
عبدالحمید حاجبی افزود: طرح‌های تحقیقاتی در زمینه‌های زراعت و باغبانی، خرما و میوه‌های گرمسیری، گیاه پزشکی، خاک و آب، علوم دامی، منابع طبیعی و آبخیزداری است.
وی بیان داشت: زمان اجرای طرح‌های تحقیقاتی این مرکز یک تا 5 سال است که با همکاری محققان و اعضای هیات علمی جهاد کشاورزی اجرا می‌شود.
به گفته حاجبی، پژوهشگران مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان هرمزگان در مجموع تاکنون 125 مقاله داخلی ارائه کرده اند.
رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان تصریح کرد: از 37 مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی کشور، رتبه هفتم به مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی و منابع طبیعی این استان تعلق دارد.
وی عنوان کرد: محققان این مرکز در سال گذشته(96) در مجموع 7 مقاله شامل 3 مقاله در کنفرانس‌های داخلی و مقاله در ژورنال‌های داخلی و 4 مقاله بین المللی (ISI) ارائه نموده اند.
**شناسایی 300 گونه گیاه دارویی در هرمزگان
رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان با تشریح وضعیت گیاهان دارویی در هرمزگان گفت: حدود یکهزار گونه گیاهی درهرمزگان وجود دارد که نزدیک به 300 گونه آن دارویی است.
حاجبی از شهرستان حاجی آباد به دلیل شرایط ویژه آب و هوایی آن بعنوان یکی از مناطق مستعد کشت گیاهان دارویی در استان هرمزگان نام برد و ادامه داد: درحال حاضر بر روی یکی از گیاهان نادر در این شهرستان کارتحقیقاتی درحال انجام است.
وی گفت: به دلیل تنوع گونه‌‌های مختلف گیاهان دارویی در این استان فرصت‌‌های فراوانی برای سرمایه گذاری روی تولیدات این محصولات وجود دارد.
**کشت جلبک‌های صنعتی و دارویی
رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان در ادامه بحث به فروش و فرآوری محصولات کشاورزی در زمینه‌های داروسازی اشاره کرد.
حاجبی پیشنهاد کرد: برای استفاده بهتر از محصولات گیاهان دارویی واحدهای صنایع داروسازی، جهاد کشاورزی و دانشگاه علوم پزشکی پای کار بیایند و موارد مصرف را آنها مشخص کنند.
وی با بیان این که عرصه‌های طبیعی به دلیل خشکسالی درحال کاهش و انقراض هستند، گفت: بهره برداری غیراصولی باعث تهدید رویشگاه‌ها و انقراض عرصه‌های طبیعی می‌شود.
این مسوول در هرمزگان گفت: همچنین 326 جلبک در این استان شناسایی شده که 50 گونه آن جنبه صنعتی و دارویی دارد و برای این تعداد نیز کشت پایلوت انجام شده است.
حاجبی ابراز داشت: در بحث مبارزه با بیماری جادوی جادوگر برای شناسایی ناقل این بیماری در 2 مرحله در بخش آفات و بیماری‌ها کارهای تحقیقاتی انجام شد.
**نتیجه تحقیقات علمی باید به دست کشاورز برسد
عضو هیات علمی بخش تحقیقات خاک و آب مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان در ادامه این میزگرد گفت: زمانی تحقیقات ما اثربخش خواهد بود که نتیجه تحقیقات علمی در حوزه‌های جهاد کشاورزی باید به دست کشاورز برسد.
حسینی چارچوب اصلی فعالیت‌های مرکز تحقیقات را اقتصاد مقاومتی عنوان کرد که براساس 11 برنامه ابلاغی از سوی وزارت کشور«تامین غذا و امنیت غذایی به محصولات تولیدی و راهبردی»، مربوط به وزارت جهادکشاورزی است که بخش پشتیبانی دانش و علمی آن برعهده سازمان تحقیقات جهادکشاورزی قرار دارد.
وی گفت: در این قسمت وزارت جهادکشاورزی برنامه‌های مختلفی دارد که برای هرکدام از این‌ها نگاه استانی تعریف کرده ایم.
حسینی گفت: درچند ساله اخیر مرکز تحقیقات جهادکشاورزی یک طرح «نظام نوین ترویج» با این هدف که داده‌های تحقیقاتی به دست کشاورزان و ذینفعان این حوزه برسد، فعالیت‌های خوبی را آغاز کرده که بخش مدیریت دانش آن برعهده مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی در استان‌ها است.
وی در خصوص اهمیت طرح‌های ترویجی بیان داشت: هرماه حداقل یکبار یکی از محققان در مرکزهای جهاد کشاورزی در دهستان با کارشناس جهاد و کشاورزان به صورت حضوری از زمین کشاورزی سرکشی و مشکلات آنها در حوزه‌های مختلف از جمله آفات و بیماری‌ها بررسی می‌کنند.
**معرفی سامانه خرید کودهای سالم
معاون پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان از دیگر نتایج طرح‌های ترویجی به موفقیت در برطرف کردن آفت عسلک بادمجان (شیره ای از بدمجان بیرون می‌آید و باعث خشک شدن آن می‌شود) در رضوان و فین اشاره کرد.
حسینی در خصوص نگرانی پس از برداشت محصولات کشاورزی، به طراحی انبارهای سنتی در راستای حفظ و سالم نگه داشتن محصولات کشاورزی از فعالیت‌های پژوهشی انجام شده در مرکز تحقیقات هرمزگان اشاره کرد.
وی همچنین سامانه پیامکی 3000646424 را سامانه پایش کودهای سالم از تقلبی برای اعلام کرد که کشاورزی با ارسال شماره ثبت کود به این سامانه از تقلبی یا غیرتقلبی بودن کود خریداری کرده خود مطلع می‌شوند.
**تولید کود با عصاره جلبک
رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان نیز در خصوص اهمیت کشت و تولید جلبک در سواحل خلیج فارس بیان داشت: در حال آزمایش بر روی عصاره جلبکی برای تولید کود هستیم.
حاجبی صرفه جویی اقتصادی و ارزآوری و اشتغالزایی را سه مولفه مهم در حوزه کشت و پرورش و فرآوری جلبکی عنوان کرد و افزود: در حوزه طرح‌های تولیدی در بخش جلبک دانش فنی و بستر لازم در استان وجود دارد اما درحال حاضر سرمایه گذارکار نداریم.
وی آموزش و بومی سازی، اشتغال زایی و درآمدزایی را گامی مهم در کشت جلبک‌های دریایی ماگرو به عنوان یک ظرفیت مهم علمی در استان هرمزگان دانست.
رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان گفت: درحالی که بیماری جاروک جادوگر از سال 1970 در عمان مشاهده شده بود اما هیچ کار تحقیقاتی بر روی این بیماری تاکنون صورت نگرفته بود.
حاجبی عنوان کرد: این درحالی است که درچندساله اخیر در استان هرمزگان نخستین کار شناسایی ناقل آن بود و این که این آفت در چه مرحله ای می‌تواند بیشترین آسیب به گیاه برساند نیز شناسایی شد.
رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان گفت: دی ماه امسال نیز یک رقم کلزای بهاره با همکاری مرکز تحقیقات زابل و موسسه نهاد اصلاح بذر استان بعد از شش سال کارهای تحقیقاتی به نام رقم صفار که سازگار با جنوب کشور است، ثبت شد.
وی فعالیت‌های تحقیقاتی بر روی کلزا و گسترش کاشت آن در سالهای اخیر در زمین‌های کشاورزی استان به عنوان گیاهی که بخشی زیادی از مشکل وابستگی ما در بخش روغن برطرف می‌کند، از دیگر دستاوردهای مرکز تحقیقات به شمار می‌رود.
**بیش از50 درصد زمین کشاورزی هرمزگان شور هستند
عضو هیات علمی بخش تحقیقات خاک و آب مرکز تحقیقات هرمزگان نیز در بحث مخاطرات خاک گفت: در حوزه از زمین و خاک‌های کشاورزی متاسفانه خبرخوبی نداریم زیرا بسیاری از خاک‌های کشاورزی ما شور یا درحال شورشدن هستند.
حسینی با بیان این که شوری خاک‌ها واقعا یک زنگ خطر است که باید جدی گرفته شود، گفت: براساس مطالعات انجام شده در خوشبینانه‌ترین حالت، بیش از 50 درصد از زمین زراعی استان هرمزگان شور و یا در معرض شور شدن هستند.
وی ادامه داد: استمرار کشاورزی و کشت و کار در شرایط فعلی نیازمند مدیریتی تخصصی و آگاهانه است براین اساس کاهش اثرات شوری با بهبود شرایط محیطی گیاه، ریزجانداران و تیمار کردن گیاه سه راهکار در حوزه مدیریت شوری خاک محسوب می‌شود.
به گفته این محقق در حوزه آب و خاک، با کشت دو نمونه رقم افق و سیستان در بخش گندم که یکی مقاوم به شوری و یکی مقاوم به خشکی و کم آبی است، خوشبختانه با کشت این دو رقم عملکرد خوبی را در سطح زمین‌های کشاورزی شاهد هستیم.
حسینی در بحث کشت‌های جدید با شیرین سازی آب دریا نیز ابراز داشت: برای تولید کشت‌های جدید با توجه به شوری خاک و آب، اگر واقعا الزام‌های زیست محیطی را بتوان رعایت کرد، در سطح‌های کوچکتر مثل گلخانه‌ها استفاده از آبشیرین کن مشکل چندانی ایجاد نمی‌کند.
**کشت رقم‌های مقاوم خرما در هرمزگان
رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان بر ضرورت کشت گیاهان مقاوم در مقابل شوری خاک تاکید کرد و ادامه داد: پیشنهاد ما برای کشاورزان کشت گیاه کینوا است، زیرا شوری زیادی را تحمل می‌کند و می‌تواند جایگزین گندم و برنج باشد.
حاجبی گفت: این گیاه یک نوع شبه غلات محسوب می‌شود که از نظر ترکیب و پروتئین شبیه گندم بوده که دارای ارزش غذایی فراوانی است و از آن به عنوان آرد نیز استفاده می‌شود.
به گفته وی، کینوا بومی کشور‌های بولیوی، شیلی و پرو در آمریکای جنوبی است، گفت: کشت این نوع گیاه در استان هرمزگان این در دو منطقه شروع شده است.
به گفته این مسوول، دانه کینوا منبعی غنی از پروتئین، آهن، منیزیم، فیبر، فسفر و ویتامین ب محسوب می‌‎شود به طوری که در کشور‌های آمریکای جنوبی به خاویار گیاهی معروف است.
**توجه به تحقیقات دستاورد 40ساله انقلاب
حاجبی درجمع بندی میزگرد ابراز داشت: درچهل ساله اخیر پیشرفت‌های چشمگیری درحوزه جهاد کشاورزی و افزایش عملکرد محصولات کشاورزی حاصل شده است.
وی گفت: افزایش عملکرد محصولات کشاورزی استان هرمزگان نیز در40ساله انقلاب نشان دهنده از توجه به تحقیقات و دستاوردهای پژوهشی است.
مدیر روابط عمومی جهادکشاورزی هرمزگان در بخشی از این میزگرد بر نقش رسانه‌ها در انتقال یافته‌های علمی به ذینفعان تاکید کرد.
خلیلی البته ضمن گلایه از کم توجهی برخی رسانه ها، ابراز داشت: این درحالی است که رسانه‌ها در انتقال یافته‌های علمی و تحقیقاتی به بهره برداران در قالب‌های خبری و گزارشی نقش اساسی دارند.
9887 /6048
انتهای پیام /*