به گزارش تبسم مهر 23 فروردین امسال بنا بر تصمیم ستاد ملی مبارزه با کرونا ورود به محدودیت طرح ترافیکی تهران آزاد اعلام شد. این تصمیم به منظور کاهش سطح تماس مردم و رعایت فاصله گذاری اجتماعی بود.
با گذشت بیش از 10 روز از برداشته شدن این محدودیت‌ها و ورود حجم گسترده خودروهای شخصی به محدوده طرح ترافیک اما شاهد هیچ روز آلوده‌ای در تهران نبودیم و هوا در شرایط قابل قبول برای تنفس و حتی پاک قرار داشت.
درحالی که طرح کاهش آلودگی هوا که از تیرماه سال گذشته در تهران اجرایی شده است و دسترسی برخی وسایل نقلیه آلوده به مراکز تعریف شده را ممنوع اعلام کرده با هدف بهبود کیفیت هوا اجرایی شد. در واقع لغت LEZ مخفف عبارت Low Emission Zone است که در فارسی به منطقه انتشار کم آلایندگی معروف است.
محمد کاظمی کارشناس آلودگی هوا در پاسخ به این سوال که اگر طرح ترافیک و محدوده کاهش آلودگی هوا لغو شده است، چرا در این روزها با آلودگی هوا مواجه نشده‌ایم و آیا این اتفاق به این معنی نیست که این طرح‌ها هیچ تأثیری در کاهش آلودگی هوا ندارد، پاسخ داد: نباید فراموش کنیم که اولین نتیجه این طرح‌ها کاهش ترافیک است که البته در این روزها اعتراضات عمومی در خصوص ترافیک سنگین خیابان‌ها قابل مشاهده است.
وی در ادامه با اشاره به بررسی‌های کارشناسی از سهم آلاینده‌های هوا توضیح داد: همانطور که بررسی‌های کارشناسی نشان می‌دهد، ذرات معلق ریز عامل اصلی آلودگی هوای تهران است که مطابق منشأیابی جدید ذرات معلق، حدود 20 درصد آن ناشی از تردد خودروهای سواری است. بنابراین طرح‌های محدودکننده تردد که در تمام دنیا تحت عنوان طرح LEZ (منطقه کم‌انتشار) شناخته می‌شود، تأثیر مستقیم و به‌سزایی در کاهش آلودگی هوا خواهد داشت.
کاظمی ادامه داد: اما در خصوص این ذهنیت جدیدی که به وجود آمده است باید این‌گونه پاسخ داد: ریشه اصلی تمام مشکلات مربوط به آلودگی هوا در تهران به پدیده وارونگی هوا بازمی‌گردد که در فصول سرد سال (پاییز و زمستان) رخ می‌دهد. یعنی انتشار ذرات معلق در شرایط وارونگی هوا منجر به تجمع بیش از حد این آلاینده در نزدیکی سطح زمین می‌شود و آلودگی هوا را ایجاد می‌کند. اما در فصول گرم سال (بهار و تابستان) به دلیل اینکه وارونگی هوا نداریم، ذرات معلق فرصتی برای تجمع در نزدیکی زمین پیدا نمی‌کنند حتی اگر با حجم بالایی منتشر شوند.
این کارشناس آلودگی هوا با بیان اینکه در روزهای اخیر با برداشته شدن محدودیت‌های ترافیکی آلاینده‌های بیشتری در حال انتشار هستند، گفت: اما چون در این روزها وارونگی هوا نداریم، تجمع ذرات در نزدیکی زمین رخ نمی‌دهد و آلودگی هم به تبع ایجاد نمی‌شود.
وی در پاسخ به این سوال که وارونگی هوا در نیمه دوم سال رخ می‌دهد، اجرای این طرح در نیمه نخست سال چه توجیهی دارد؟ آیا اجرای آن بیشتر به خاطر جنبه اقتصادی آن نیست؟ پاسخ داد: بله، نیت اصلی اجرای آن اقتصادی و جبران بودجه شهرداری است. اما در پس زمینه آن هم کنترل ترافیک مد نظر گرفته شده که اتفاقاً نیمه گرم سال استفاده مردم از ماشین شخصی بیشتر هم می‌شود، مؤثر بوده است.
کاظمی خاطرنشان کرد: از این‌رو لغو طرح ترافیک و کاهش آلودگی هوا قیاس مع‌الفارق است که نباید منجر به این نتیجه شود که اجرای طرح ترافیک تأثیری در کاهش آلودگی هوا ندارد.