خبرگزاری مهر ر دو هفته پیش بود که «مولود چاووش اوغلو» وزیر امور خارجه ترکیه طی بیانیه‌ای عنوان کرد که اگر آمریکا ترکیه را مورد تحریم قرار دهد ترکیه نیز پایگاه هوایی «اینجیرلیک» را تعطیل کرده و نظامیان آمریکایی را اخراج می‌کند. از طرفی هم فعالیت رادارهای «کورجیک» نیز متوقف می‌شود.

همین واکنش از سوی رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه نیز شنیده شد، این در حالی است که برخی منابع به‌تازگی خبر از تأیید بسته تحریمی ترامپ علیه ترکیه می دهد حالا همه توجه به سمت سیاست ترکیه مقابل آمریکا رفته است که آیا ترکیه اینبار این پایگاه هوایی را خواهد بست؟

البته باید این نکته را متذکر شد که چنین هشدارهایی توسط مقامات سیاسی ترکیه حرف تازه‌ای نیست، در سال‌های اخیر در برهه‌هایی از زمان شاهد چنین هشدارهایی بوده ایم. چراکه این پایگاه برگ برنده آنکار است و مقامات ترکیه از آن به‌عنوان اهرم استفاده می‌کنند و هر زمان روابط دیپلماتیکی آنکار و واشنگتن به نقطه تنش می‌رسد ترکیه این موضوع را پیش می‌کشد.

 روابط ترکیه و آمریکا در سال‌های اخیر به دلیل اختلاف دیدگاه‌های دو کشور درزمینه های مختلف چندان مطلوب نبوده است در طول دو سال گذشته و بعد از نزدیکی ترکیه به روسیه و ایران در مسأله سوریه، اقدام این کشور برای خرید سیستم‌های دفاع هوایی «اس-400» از روسیه موجب شد تلاش‌هایی در کنگره برای تحریم ترکیه آغاز شود مثلا به تازگی مجلس سنای آمریکا با تصویب قطعنامه‌ای، نسل‌کشی ارامنه توسط امپراتوری عثمانی را به رسمیت شناخت. از طرفی هم موضوع تحریم که تا قبل از آزادی راهب برانسون ترکیه یک بار تا حدودی با آن دست و پنجه نرم کرده بود دوباره در چند ماه اخیر یعنی پس از خرید سامانه اس 400 از روسیه مطرح شد.

اقدامی که واکنش دولت ترکیه را در پی داشته است. اما با همه این‌ها هنوز دو طرف از برداشتن هرگونه گامی علیه یکدیگر خودداری کرده‌اند و هیچ اجرایی در تهدیداتشان دیده نشده است. حالا تنها موضوعی که مطرح است احتمال بسته شدن پایگاه هوایی اینجیرلیک به عنوان اقدام مقابله به مثل ترکیه مقابل آمریکا است.

اما سؤال این است آیا واقعاً ترکیه می‌تواند در مقابل تحریم های آمریکا پایگاه هوایی اینجیرلیک را تعطیل کند؟ و اگر چنین اتفاقی بیفتد تبعات آن برای ترکیه چه خواهد بود؟

در همین رابطه خبرنگارتبسم مهر با «مهمت علی گوللر» از نویسندگان روزنامه جمهوریت گفتگویی داشته است. او در خصوص واکنش ترکیه و تعطیلی پایگاه هوایی اینجیرلیک و رادارهای کورجیک گفت: با توجه به اینکه اینجیرلیک و کورجیک برای امنیت اسرائیل احداث‌شده است و این شرایط جزء تهدیدی برای کشورهای همسایه نیست اگر اردوغان چنین کاری انجام دهد استقبال می‌کنیم.

وی  گفت: با متوقف کردن رادارهای کورجیک مخالفم و پایگاه اینجیرلیک هم صرفاً برای کنترل منطقه خاورمیانه نیست، بلکه اینجا قرارگاه روابط سیاسی آمریکا و ترکیه است. اما اگر به ابعاد نظامی این پایگاه نگاه کنیم درمی‌یابیم که این پایگاه باوجودی که اهمیت دارد اما با گذشت زمان در حال از دست دادن اهمیت خود است.

این روزنامه نگار ادامه داد: آمریکا در پایگاه  اربیل در  شمال عراق و در محورهای یونان- بلغارستان- رومانی در حال افزایش نیروهای نظامی است. همچنین حضور نظامی خود در خلیج‌فارس را حفظ می‌کند. به عبارتی ایالات‌متحده آمریکا از هر سو ترکیه را احاطه کرده است. اما با همه این‌ها آمریکا به همین آسانی دست‌بردار پایگاه هوایی اینجیرلیک نخواهد بود.

دیپلماسی معامله ای ترکیه

گوللر با اشاره به اینکه ترکیه می‌تواند این پایگاه هوایی را تعطیل کند گفت: ترکیه یک‌بار به خاطر مسائل قبرس در مقابل تحریم‌های آمریکا اقدام به بستن این پایگاه هوایی کرده بود پس این بار هم می‌تواند تعطیل کند.

ستون نویس روزنامه جمهوریت تأکید کرد: اما حرف‌های اخیر اردوغان و جمله «اگر لازم باشد این پایگاه را تعطیل می‌کنیم» بیشتر شبیه حرف بود در اصل حرف اشتباهی است زیرا الان لازم است این پایگاه تعطیل شود زیرا اگر در این شرایط در مقابل تهدیدات آمریکا این پایگاه تعطیل نشود پس چه زمانی باید این اتفاق بیفتد؟ 

وی ادامه داد: باید خیلی وقت پیش این پایگاه تعطیل می‌شد. زمانی که آمریکا به گروه‌های تروریست «پ.ک. ک» در سوریه در حال کمک‌های تجهیزات نظامی بود می‌بایست این پایگاه بسته می‌شد و یا حداقل باید پروازهای نظامی به تعلیق می افتاد.

 این کارشناس مسائل سیاسی ترکیه با اشاره به اینکه پایگاه هوایی اینجیرلیک به‌عنوان برگ برنده در مقابل آمریکاست افزود: ترکیه از این برگ برنده به‌خوبی استفاده نکرد، تعلیق در پروازها بهترین اهرم فشار در مقابل واشنگتن بود که امیدوارم آنکارا در آینده به‌خوبی از این شرایط بهره ببرد. زیرا این برگ برنده باگذشت زمان اهمیت خود را از دست می‌دهد. در این میان باید گفت دولت حزب عدالت و توسعه در تلاش است تا به جای آمریکا از روابط خود با روسیه به‌عنوان برگ برنده مقابل آمریکا استفاده کند، به این صورت که از روابط خود با روسیه در مذاکرات با ایالات‌متحده سود ببرد. که این سیاست، خطرناک و مسئله ساز است.

گوللر اظهار داشت: از طرفی دولت اردوغان از برداشتن  گام‌هایی که موجب جدایی  ترکیه از غرب می‌شود خودداری می‌کند زیرا ترکیه در کنار اینکه حرکت اسلامی دارد اما در ایدئولوژی خود نگاه آمریکایی دارد و این ایدئولوژی بعد از دوران جنگ سرد هنوز از بین نرفته است. برای همین حزب حاکم همیشه در حال مدارا با غرب بوده و زمانی مسأله ای پیش‌آمده در روابط خود با کشورهای شرق سعی کرده از این شرایط به‌عنوان دیپلماسی معامله با کشورهای غربی استفاده کند، این نوع سیاست تغییری نکرده و در حال گسترش است.

وی در پایان گفت: بهترین برگ برنده برای ترکیه در مقابل آمریکا همکاری با سه کشور ایران سوریه و عراق است. این چهار کشور در گذشته به علت برخی مسائل نتوانستند همکاری کنند. اما اگر امروز ترکیه سعی در تحکیم روابط و همکاری  خود با چهار کشور مذکور کند موجب می‌شود این خاک کشور از امپریالیسم آمریکا نجات پیدا کند.