به گزارش خبرنگارتبسم مهر، سومین نشست «شورش حاشیه بر متن؛ خوانش جامعه شناختی وقایع اخیر کشور» با سخنرانی محمد فاضلی و پرویز امینی در موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.

محمد فاضلی در این نشست گفت: ریشه همه اتفاقات اخیر کیفیت حکمرانی در ایران در 40-50 سال اخیر است. اگر تغییرات کیفیت حکمرانی را بر اساس داده های بانک جهانی از سال 1996 تا 2016 را بین 6 کشور ایران، ترکیه، شیلی، گرجستان، هند و قطر بررسی کنیم، مشخص می شود که ایران در وضعیت مناسبی قرار ندارد.

وی ادامه داد: در چند شاخص تغییرات اندازه کنترل فساد، میزان اثربخشی حکومت، میزان ثبات سیاسی و پرهیز از خشونت، کیفیت تنظیم گری دولت از نظر تجارت و صدرات، حاکمیت قانون، میزان پاسخگویی، ایران نسبت به کشورهایی که ذکر کردم وضعیت بدتری دارد.

وی افزود: اگر در کشور این شاخص های حمکرانی در مدت 22 سال نه تنها بهبود پیدا نکند بلکه بدتر شود، چه انتظاری داریم غیر از اینکه فقر و حاشیه نشینی و خشونت افزایش پیدا کند؟ بر اساس بانک های اطلاعاتی دیگر هم همین وضعیت وجود دارد.

فاضلی با طرح این سوال که ما چرا به این وضعیت افتادیم؟ گفت: ما درگیر وضعیتی هستیم که ریشه آن چرخه فلاکت است. این چرخه ناشی از فقدان بی طرفی حکومت است. مهمترین ویژگی یک حکومت بی طرفی است و حکومت ایران همه صورت های بی طرفی را نقض کرده است. نقض بی طرفی ایدئولوژیک، اقتصادی، فرهنگی(حتی در موسیقی، کتاب، تئاتر و فیلم بی طرفی را رعایت نکردیم)، اجتماعی(برخی سبک های زندگی نفی شده و مذموم تلقی می شود)، قضایی و سیاسی از این دست است.

وی افزود: عواقب نقض بی طرفی این است که دایره افراد مورد اعتماد حکومت محدود می شود. احساس شهروندی درجه بندی شده به وجود می آید و شاهد پیدایش تقسیم بندی های خودی و غیر خودی هستیم. این وضعیت سبب شده که خطای خودی ها بی عقوبت شود و کردار ناخودی ها عقوبت سخت داشته باشد. در این وضعیت انبوهی از صداهای ناشنیده پدید می آید و گروه های مختلف احساس می کنند در این فرایند چیزی را باخته اند.

فاضلی ادامه داد: این وضعیت یک شرایط بی اعتمادی را پدید آورده است. بی اعتمادی مستقیماً سبب ناکارآمدی می شود و شجاعت را از بروکرات ها برای تصمیم گیری می گیرد.

فاضلی گفت: ناکارآمدی سبب فساد می شود و این چرخه بی اعتمادی حلقه ای را تشکیل می دهد که مستقیماً سبب نابرابری می شود. این وضعیت یک عملکرد خود تقویت شونده دارد. این چرخه تولید بی اعتمادی می کند و این بی اعتمادی فزاینده با فساد و ناکارآمدی تقویت می شود.

وی ادامه داد: وقتی کل بروکراسی فاسد شد دیگر ایدئولوژی هم کار نمی کند بلکه افرادی را می طلبد که بر روابط پولی موجود سوار باشند.

وی افزود: ترکیب بی اعتمادی و عدم شفافیت ظرفیت اصلاحات را از حکومت می گیرد و این چرخه با یک عامل به شدت تحریک شده و آن هم سیاست خارجی پر تنش است. این سیستم تا منابع را در اختیار دارد می تواند ثبات داشته باشد اما وقتی دسترسی منابع اش کاهش پیدا کند، -مثل اتفاقی که بعد از برجام برای ما افتاد- به سمت انفجار می رود.

محمد فاضلی گفت: انبوه فقرا در وضعیت این حمکرانی ناکارآمد و عقب ماندگی توسعه به افزایش ظرفیت خشونت منتهی می شود.

فاضلی ادامه داد: جمعیت کشور مولد نیاز هستند. می توانیم با سرمایه گذاری بر نانوتکنولوژی و بیوتکنولوژی و رشد تعداد مقالات و... پیشرفت هایی در بخش هایی داشته باشیم اما اینها شاخص وضعیت کلی کشور نیست و ایران جایگاهی در صنعت جهان ندارد. مانند کره شمالی که در مسئله هسته ای پیشرفت دارد اما از نظر صنعتی هیچ است.

وی افزود: حاکمیت اگر می خواهد این وضعیت را درمان کند و چرخه قهقرایی بی اعتمادی، فساد، نابرابری و خشونت تعدیل شود، باید بررسی کند که تمام مواردی که بی طرفی خود به عنوان حکومت نقض می کند را رفع کند و تلاش کند بی طرفی را رعایت کند.

فاضلی در پایان گفت: این اشتباه است که کل مسئله نقض بی طرفی را نادیده بگیریم و این قضایا را صرفاً فتنه خارجی تحلیل کنیم.