مجله تبسم مهر: روز 14 آبان در تقویم به نام «فرهنگ عمومی» نامگذاری شده است. اما وقتی از فرهنگ عمومی حرف میزنیم، منظورمان چه چیزی است؟ با اینکه کلمه «فرهنگ» را روزانه بارها و بارها میشنویم و اتفاقا خیلی ساده به نظر میرسد، اما معنی گستردهای میتواند داشته باشد.
«فرهنگ عمومی» به معنای فرهنگ غالب و گستردهای است که در میان عموم جامعه رواج دارد و شامل مجموعهای از عقاید، ارزشها، احساسات و هنجارهاست که فراتر از گروهها و اقشار خاص در کلیت جامعه مورد قبول است.
چیزی که به عنوان فرهنگ عمومی در یک جامعه تعریف میشود برگرفته از باورها و اعتقادات مذهبی، باورها و اعتقادات بومی و محلی، آیینهای سنتی و قدیمی و حتی خرافات و باورهایی است که رفتهرفته و طی سالیان در ذهن مردم رسوخ کرده است.
در چنین وضعیتی هرچیزی که فرهنگ عمومی را تهدید کرده و یا به خطر کمرنگ و یا حذف شدن نزدیک کند، معمولا با واکنش های مختلفی از سوی اقشار مختلف مردم مواجه می شود. گاهی أوقات فرهنگ به قدری در عمق باورها و اعتقادات مردم نهادینه میشود که حتی با ارزشهای دینی و آیینی یکی میشود.
تعریف فرهنگ عمومی چیست؟
فرهنگ عمومی مجموعهای قدرتمند و مؤثر از دانشها، گرایشها و منشهای عمومی جامعه است که در عینحال که شاید خیلی مشخص نباشند، اما وجود و حضور آنها در جامعه احساس میشود.
زندگی انسان در حوزه فرهنگ، سیاسی و اقتصادی تعریف میشود که در این میان، حوزه فرهنگ شامل حوزه فرهنگ تخصصی یا آموزش و حوزه فرهنگ عمومی است.
حوزه فرهنگ عمومی شامل سه بخش اطلاعات (دانش های عمومی)، گرایشها (عواطف عمومی)، رفتارها (منشهای عمومی) است. در حقیقت فرهنگ عمومی بخضیست که در مقابل فرهنگ تخصصی یا آموزش قرار میگیرد که سیستمهای آموزشی و پژوهشی آن را بر عهده دارند.
رهبر معظم انقلاب هم فرهنگ عمومی را در دو بخش تعریف میکنند؛ یک بخش آن ظاهری و بارز است، مانند شکل لباس و شکل معماری که تأثیر خاصی روی ذهنیات، خلقیات، منش و تربیت افراد دارد. بخش دیگر آنهم مربوط به امور نامحسوس مثل اخلاقیات فردی و اجتماعی مردم، وقتشناسی، وجدان کاری، مهمان دوستی و احترام به بزرگترهاست.
ویژگیهای فرهنگ عمومی
فرهنگ عمومی بخشی است که انجام آن اجبار قانونی و رسمی ندارد، بلکه ادامه آن بر اساس اجبار اجتماعی از طرف آحاد جامعه و تشکلهاست. فرهنگ عمومی مؤلفههایی از فرهنگ است که تأثیرات آن عام و فراگیر خواهد بود و عامه مردم در کیفیت آن نقش دارند، به طوریکه از شیوه رفتارهای عمومی مردم یا عرف، عادات و رسوم و زبان ساخته میشود و یا تأثیر مشخصی میگیرد.
أمور فرهنگی به مواردی چون روابط درون خانوادگی، اطاعت فرزندان از والیدن، رعایت ادب، روابط خویشاوندی، رعایت نظام اجتماعی و حقوق دیگران را شامل میشود. از سوی دیگر مواردی چون پوشش و داشتن نظافت، ناهنجاریهای رفتاری یا استفاده از کالاهای تجملی در دسته فرهنگ عمومی قرار میگیرد.
در حقیقت گستردگی فرهنگ عمومی به حدی است که سطوح مختلف زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی را در برمیگیرد و تقریبا هیچ سطحی را نمیتوان پیدا کرد که از تاثیرات فرهنگ عمومی دور باشد.