به گزارش تبسم مهر بومی‌سازی 10 گروه خانواده کالاهای کاربردی صنعت نفت از آن طرح‌هایی است که برای پررنگ کردن نقش بخش خصوصی در قالب دستورالعمل حمایت از تجاری‌سازی فناوری‌های مورد نیاز صنعت نفت، شهریورماه سال 1393 از سوی‌ وزیر نفت ابلاغ شد. کالاهایی مانند تجهیزات سرچاهی و رشته تکمیلی درون‌چاهی، پمپ‌های درون‌چاهی، انواع مته‌های حفاری، انواع شیرهای کنترلی و ... در این گروه کالایی قرار دارند. اندکی پس از این ابلاغیه و در آبان‌ماه سال 1393، وزارت نفت در فراخوانی از همه سازندگان و تولیدکنندگان فعال برای ساخت اقلام دهگانه و تجهیزات مورد نیاز صنعت نفت دعوت کرد.

نتیجه این ابلاغیه آن شد که تاکنون با 50 شرکت خصوصی برای تهیه این اقلام، قرارداد امضا شده است. سهم پروژه ساخت تجهیزات سرچاهی و تجهیزات رشته تکمیلی درون چاهی 33 قرارداد و مجموع ارزش ریالی و ارزی این 50 قرارداد، 4 هزار میلیارد و 271 میلیون ریال است.

بیژن زنگنه - وزیر نفت - در این باره اعلام کرده است که تولیدکنندگان داخلی برحسب مورد این کالاها، قرارداد امضا می‌کنند زیرا رقم قراردادها بسیار بزرگ است و این کالاها باید سفارش و مشخصات برای میدان، چاه و یا طرح خاص داده شود؛ اما همه این‌ها منوط به تقاضای ماندگار و در نتیجه تأمین منابع است، وزارت نفت تأمین منابع را نیز در دستور کار دارد.

وی با بیان این‌که مته‌های ایرانی هم‌اکنون در چاه‌ها استفاده شده است و با موفقیت کار کرده‌اند، اظهار کرد: وزارت نفت استفاده از مته‌های موجود ایرانی را در قراردادهایش نام برده و اجباری کرده است؛ وزارت نفت تجهیزات خارجی که در نمونه داخلی آن تولید شده باشد را خریداری نمی‌کند.

اختصاص 17 هکتار زمین به استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش بنیان

وی همچنین درباره توجه وزارت نفت به شرکت‌های دانش‌بنیان و طرح‌های پژوهشی، گفت: کاری که چند ماه است آن را آغاز کرده‌ایم و من بسیار به آن امیدوارم، حمایت ویژه از استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های دانش بنیان است. وزارت نفت تصمیم گرفته است حدود 17 هکتار زمین و ساختمان را در انبار نفت ری که پیش از این پژوهشگاه صنعت نفت بود، به استقرار استارتاپ‌های حوزه نفت اختصاص دهد که این کار به‌زودی انجام خواهد شد و امری بسیار مهم برای آینده استارتاپ‌هاست و بنده معاون خودم در امور مهندسی، پژوهش و فناوری را به‌طور ویژه مأمور پیگیری این موضوع کرده‌ام.

زنگنه ادامه داد: معاون امور مهندسی، پژوهش و فناوری وزارت نفت هم انگیزه این کار را دارد و خود ایشان در ابتدا پیشنهاد را ارائه داد، البته در ابتدا پیشنهاد مناطق کوچک‌تر مثل فضاهای 500 یا هزار متری مطرح شده بود، اما من به ذهنم رسید که یک فضای 17 هکتاری را در ری داریم و بیشتر هم می‌توانیم به این زمینه اختصاص دهیم که به نظر من این کار یک تحول را کنار تهران ایجاد خواهد کرد.

وی از ایجاد تشکیلات و سازماندهی برای تحقق این هدف خبر داد و افزود: من نمی‌خواهم خیلی بزرگ‌نمایی کنم، اما اگر این هدف محقق شود سبب دگرگونی در حوزه نفت می‌شود، این منطقه در جای بسیار مناسبی نزدیک تهران واقع شده است، ما برای آینده استارتاپ‌ها جدی هستیم و برای این کار قرار سرمایه‌گذاری گذاشته‌ایم زیرا اقدام بسیار مهمی است.

وزیر نفت با بیان این‌که بزرگ‌ترین کاری که ما انجام دادیم، باز کردن بازار داخلی به روی این تولیدکنندگان بود که بتوانند محصولاتشان را در بازار داخلی بفروشند، کیفیت را بالا ببرند و اشکالات خود را برطرف کنند و آن زمان است که می‌توانند به سوی صادرات حرکت کنند، گفت: قرار است یک نمایشگاه دائمی برای کالاهایمان در منطقه ری ایجاد کنیم که اگر از خارج کشور به‌ویژه کشورهای همسایه به ایران بیایند، بتوانند محصولات ایرانی را ببیند.

وی ادامه داد: البته نقصی هم وجود دارد که در حال جبران آن هستیم؛ اکنون تأیید استاندارد (API) به کالاهای ایرانی تعلق نمی‌گیرد، بنابراین ما انجمن نفت ایران را راه‌اندازی کردیم تا در زمان تحریم بتواند جایگزین شود و تا حدودی این خلاء را پر کنیم، اکنون کسی که متقاضی خرید باشد، با مشکل استاندارد روبه‌روست، اما سیستم بازرگانی ما باید روی این موضوع کار کند و ما نیز کمک کنیم.

به گفته وزیر نفت، اکنون بیشتر پیمانکاران در عراق، از اروپا و آمریکا هستند که به دلایل یاد شده، به سختی از ایران تجهیزات و کالا می‌گیرند، اما هنگامی که موضوع تعمیرات و بازسازی با هزینه عراقی‌ها مطرح می‌شود ایران می‌تواند تجهیزات ساخت خود را صادر کند و به آن‌ها بفروشد تا عراق در تعمیرات از آن‌ها استفاده کند، کمااینکه اکنون نیز این کار را آغاز کرده است.

ممنوعیت واردات 84 قلم کالای خارجی که امکان ساخت داخل دارند

همچنین وزیر نفت نخستین بار در سومین کنگره راهبردی نفت و نیرو از تدوین طرح نگهداشت و تولید پرده برداشت و تاکید کرد برای اجرای این طرح‌ها فقط از شرکت‌های داخلی دعوت می‌کنیم. بعدها این طرح در 33 بسته کاری و با بیش از 6 میلیارد دلار اعتبار تعریف شد. در واقع این‌ گونه می‌توان گفت طرح‌های نگهداشت توان تولید طرح‌های EPC و EPD با هدف ایجاد اشتغال و رونق برای پیمانکاران و سازندگان داخلی تعریف شده است.

 در دوم بهمن ماه 1397، قرارداد 9 طرح نگهداشت و افزایش تولید نفت میان شرکت ملی نفت ایران و شرکت‌های داخلی و با حضور وزیر نفت امضا شد. زنگنه در آن مراسم گفت: «هنر این نیست که از دولت پول دریافت کنیم و آن را به پول نقد تبدیل کنیم، بلکه هنر این است که از ثروت و امکاناتی که در اختیار داریم بدون آنکه به بودجه عمومی فشار بیاید، پول و ثروت خلق کنیم و این همان موضوعی است که در طرح نگهداشت و تولید انجام خواهد شد.»

در مجموع  در قالب این طرح تاکنون 10 قرارداد به ارزش 6500 میلیارد تومان با پیمانکاران داخلی و با هدف نگهداشت و افزایش تولید نفت‌ خام به میزان روزانه 281 هزار بشکه طی سه سال امضا شده است. مراحل برگزاری مناقصه و تشریفات قانونی لازم برای امضای 23 قرارداد دیگر با پیش‌بینی مبلغ 33 هزار میلیارد تومان نیز در حال انجام است که همگی این قراردادها با تجهیز منابع مالی از بازار سرمایه داخلی به انجام خواهد رسید و به‌زودی 10 قرارداد دیگر این طرح امضا خواهد شد.

نکته مهم در این قراردادها این است که چند بخش جدی برای ساخت داخل و استفاده از ظرفیت‌های داخلی گنجانده شده است، از جمله اینکه برای 84 قلم کالای خارجی که امکان ساخت داخل داشتند ممنوعیت واردات گذاشته شده است. وزیر نفت 21 مردادماه 1397 ممنوعیت خرید 84 قلم کالا و تجهیزات خارجی مورد نیاز صنعت نفت را که دارای تولید مشابه داخلی هستند ابلاغ کرد.