به گزارش تبسم مهر کتاب «حکمت ایرانی در معماری اسلامی؛ از آغاز تا پایان عصر صفوی» نوشته فرزانه فرشیدنیک، از سوی انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات منتشر شد.

بررسی زیربنای فکری تغییرات معماری ایرانی-اسلامی و جستجوی ریشه‌های آن در جهان­‌بینی و نظریه‌های فلسفی حاکم بر جامعه، در دوره‌های مختلف پس از اسلام تا پایان عصر صفوی هدف این کتاب است.

این کتاب تلاش می‌کند تا گوشه­‌ای از تأثیر حکمت و اندیشه بر معماری اسلامیِ ایران به‌­ویژه در عصر صفوی را بررسی کند. بدین­‌منظور، پس از مرور مختصر دوره‌­های مختلف پس از اسلام، عصر صفوی، به‌عنوان نقطۀ اوج حیات فکری اسلامی و شیعی بررسی و تحلیل شده است تا از این طریق، چگونگیِ تجلی حکمت در هنر اسلامیِ ایران آشکار شود؛ بنابراین، ابتدا سیر اندیشۀ اسلامی از صدر اسلام تا پایان دورۀ مغول به ­اجمال معرفی و ویژگی‌­های شاخص دوره‌­های مختلف حیات فکری ایرانی‌ـ‌اسلامی و تأثیر آن بر معماری تبیین شده است.

پس از آن از مکتب فکری اصفهان با شرح بیشتر سخن گفته شده تا امکان معرفی ویژگی‌­های شاخص معماری این دوره فراهم­ آید. پژوهشگر این اثر با بیان اینکه عصر صفوی، از زبان زیباشناختی منحصربه‌فردی برخوردار است که به ‌شکل‌­گیری یکی از درخشان­‌ترین دوره­‌های هنر و معماری ایرانی منجر شده و یکی از نمونه­‌های شاخص در نمایش ارتباط تنگاتنگ میانِ هنر و مکاتبِ فلسفی و عرفانی است، از اصفهانِ عصر صفوی، به‌­عنوان نمونه­‌ای شاخص در زمینۀ ارتباط تنگاتنگ میان معماری و مکتب متعالی اسلام و الگویی منسجم از شهر اسلامی، یاد می‌کند.

این کتاب در قالب دو فصل تنظیم شده است: در فصل اول، مبانی فکری و فلسفی در ایران پس از اسلام تا پایان دورۀ مغول (در چهار دوره شامل سده­‌های نخست، قرن سوم و چهارم، قرون پنجم و ششم و دوران ایلخانان و تیموریان) معرفی و سپس تعدادی از بناهای شاخص مربوط به هر دوره بررسی شده تا چگونگی ارتباط میان اندیشۀ اسلامی با ساختار معماری و شهرسازی در هریک از این دوره‌­ها آشکار شود.

فصل دوم نیز به بررسی بازتاب مکتب فلسفی اصفهان در معماری و شهرسازی عصر صفوی اختصاص یافته است. در این فصل، با توجه به اوج تعالی اندیشۀ شیعی در عصر صفوی، نخست تأثیر تشیع بر شکل­‌گیری مکتب فلسفی اصفهان بررسی­ شده است و سپس با بررسی مشروح­ اندیشه در عصر صفوی و شناخت شاخصه­‌های فلسفی در این دوره، ویژگی‌های مکتب فلسفی اصفهان و جایگاه ویژۀ اندیشمندان عصر صفوی و به‌ویژه شیخ بهایی، میرداماد و ملاصدرا در مبانی اندیشۀ عصر صفوی معرفی شده است. پس از آن ویژگی­‌های شاخص معماری و معیارهای شهرسازیِ سبک اصفهان بررسی شده تا انطباق ساختار معماری و شهرسازی عصر صفویه با هستی­‌شناسی آن عصر آشکار گردد.

کتاب «حکمت ایرانی در معماری اسلامی؛ از آغاز تا پایان عصر صفوی» در 202 صفحه و با بهای 25 هزار تومان وارد بازار نشر شده است.