به گزارش تبسم مهر دکتر فریبرز جمالزاد فلاح ، با اشاره به این که یکی از محورهای فعالیت پژوهشکده محیطزیست جهاد دانشگاهی رفع آلودگی آب است، گفت: یکی از 31 طرح فناورانه مصوب شده از سوی نهاد مقام معظم رهبری، تصفیه آب همراه نفت است. آب همراه نفت، آب شوری است که همراه نفت از چاه استخراج میشود. این آب معمولا مقادیر زیادی نفت دارد و شور است.
وی افزود: مراکزی که از چاهها برداشت دارند با معضل تصفیه آب همراه نفت درگیر هستند. هدف این است که آب را به سطحی از تصفیه برسانیم که شوری و آلودگی نفتی نداشته باشد و وارد محیطهای پذیرندهای همچون دریا شود یا از این آب استفادههای دیگری شود.
رئیس جهاد دانشگاهی استان گیلان با بیان این که پایلوت این طرح با حدود ششصد میلیون تومان و در مقیاس یک بشکه در روز انجام شده است، گفت: قرار است این طرح، در منطقه قشم با مقیاس 5000 بشکه در روز عملیاتی شود. وقتی نفت از چاه استخراج میشود این نفت مقادیر زیادی آب همراه دارد. این آب دو مشکل دارد یکی این که شور است و دیگر این که به مواد نفتی آلوده است. قرار است در این پروژه، شوری آب به حدی برسد که آب قابل تزریق به محیط باشد و علاوه بر آن، آلودگی نفتی نیز برطرف شود تا از لحاظ محیطزیستی مشکل ایجاد نکند. معمولا آب همراه نفت، به استانداردهای خاصی میرسد و در سیکل برگشت قرار میگیرد یا این که وارد منابع آب جاری مانند رودخانهها و خلیجها میشود.
اینکه بگوئیم تمام موجودات رودخانهای مردهاند، اغراق است
جمالزاد فلاح در پاسخ به سوالی درباره وضعیت رودخانههای شمال کشور گفت: این که بگوییم تمامی موجودات رودخانهها مردهاند شاید کمی اغراقآمیز باشد اما هر چه از مصبها که محل خروج رودخانهها به سمت دریای خزر هستند به سمت سرچشمهها حرکت کنیم موجودات زنده رودخانه زیادتر میشوند اما در حرکت از سرچشمه به سمت مصب، موجودات زنده کم و کمتر میشوند. در واقع، رودخانههای ما تا جایی که در محیط شهری وجود دارند یا تحت تاثیر فعالیتهای انسانی و کشاورزی صنعتی هستند عملا فاقد موجود زندهاند. این شرایط بر رودخانههای زیادی از جمله زرجوب و گوهررود که در استان گیلان وجود دارد حکمفرماست.
وی ادامه داد: در سرچشمههای رودخانهها حیات وجود دارد اما در بیشتر قسمتهای رودخانه حیات وجود ندارد. در واقع اگر یک رودخانه در شهرهای شمالی کشور را در نظر بگیریم، حدود 80 درصد طول آن، فاقد موجود زنده است. ما 11 رودخانه ورودی به تالاب انزلی داریم که رودخانه پسیخان به عنوان زندهترین و پویاترین رودخانه فعال است و آلودگی شدیدی را از خود نشان نمیدهد. وقتی رودخانهها زنده نباشند عملا آب آلوده یا آب خاکستری در محیط رها میشود . در کشور، حدود 17 تا 18 میلیارد مترمکعب آب خاکستری داریم. آب خاکستری، آبی است که پاک نیست و عملا بازیافت هم نمیشود. امروزه رودخانههای مرده در شمال کشور محل انتقال آبهای خاکستری به دریا هستند.
سرپرست پژوهشکده محیطزیست جهاد دانشگاهی با اشاره به لزوم تصفیه آبهای خاکستری گفت: یکی از فعالیتهای اساسی گروه مهندسی محیط زیست پژوهشکده محیطزیست جهاد دانشگاهی، تصفیه آبهای خاکستری در محیط صنعتی و محیط طبیعی است. طرح پژوهشکده برای تصفیه آب همراه نفت جزئی از برنامهی ما برای تصفیه آبهای خاکستری است. اگر این آب به محیط رها شود هم آب از حیز انتفاع خارج میشود و هم محیط را آلوده میکند و آبهای پاک را هم به آب خاکستری تبدیل میکنیم.
جمالزاد فلاح درباره یکی از پروژههای پژوهشکده محیطزیست جهاد دانشگاهی گفت: در برنامه ششم توسعه آمده که حقآبه تالابها باید معین شود یعنی سهم زیست محیطی تالابها برای این که نیازهای اولیه خود را به لحاظ زیست محیطی تامین کنند باید مشخص شود. این امر نیاز به معادلات و روشهای خاص خود دارد. ما در یک سال و نیم گذشته توانستیم گزارشهای نهایی سه تالاب کیاشهر، بوجاق و امیرکلایه در شمال کشور را که مربوط به حقآبه تالابهای شمال کشور است نهایی و به سازمان محیط زیست ارسال کنیم. بررسی تالاب انزلی را نیز در دستور کار داریم. نتایج این گزارشها میتواند باعث تدوین مبانی برنامهریزی، توسعه و استفاده از منابع آب شود.