به گزارش تبسم مهر در چند سال اخیر یکی از بحث های محافل رسانه ای و سینمایی تعداد زیاد جشنواره ها بوده است اما هر بار مسئولان اعلام کرده اند که در کشورهای دیگر تعداد بیشتری از این جشنواره ها برگزار می شود و اساسا این رویدادها لازمه حیات فرهنگی یک کشور است.
هرچند همواره این بحث مطرح می شود که این جشنواره ها چه برآیندی دارند، خروجی آنها چیست، قادر به کشف استعدادی هستند یا نه و آیا آنقدر معتبر هستند که بتوانند اعتباری به این فیلم ها به سبب حضور بدهند یا نه اما نکته ای که وجود دارد این است که این رویدادها هرچند شعار می دهند اما عمدتا بی هدف و سردرگم هستند.
10 روز دیگر پنجمین جشنواره فیلم و عکس فناوری و صنعتی «فردا» به دبیری بهزاد رشیدی با شعار «حمایت از تولید ملی» آغاز به کار می کند و باید دید این جشنواره در این عمر 5 ساله خود تا چه اندازه توانسته به شعارهایش جامه عمل بپوشاند.
به همین منظور با روح الله حسینی مدیرکل دفتر جشنواره‌ها و همکاری های بین الملل سازمان سینمایی و بابک بهداد مستندساز که پیشتر از این جشنواره 2 جایزه کسب کرده است، به گفتگو نشستیم.
روح الله حسینی مدیرکل دفتر جشنواره‌ها و همکاری های بین الملل سازمان سینمایی درباره جایگاه جشنواره‌های موضوعی در سینمای ایران اظهار کرد: جشنواره‌های موضوعی تاکنون آنگونه که باید نتوانسته‌اند اثربخش باشند و رضایت خاطر همگان را فراهم کنند و این نارضایتی نه تنها از سوی هنرمندان و اهالی سینما که در حوزه سیاستگذاری و از سوی دولتمردان هم ابراز می‌شود.
وی ادامه داد: این نارضایتی نشانه‌ای است از اینکه اساسا جشنواره‌های برگزار شده، آنطور که باید موضوعی و تخصصی نبودند. البته این اتفاق، یعنی غیر تخصصی برخورد کردن، آفتی است که متاسفانه در کشور ما نه تنها گریبانگیر سینما، بلکه در سایر حوزه‌ها نیز دیده می‌شود. به این معنا که ما عموما غیرهدفمند و بدون تعاریف دقیق و مشخص از حوزه کار و وظایفمان عمل می‌کنیم. بنابراین بروز و ظهور هیاتی و بدون برنامه رفتارکردن را در سایر حوزه‌ها از جمله سینما می‌شود، دید.
ما عموما غیرهدفمند و بدون تعاریف دقیق و مشخص از حوزه کار و وظایفمان عمل می‌کنیم. بنابراین بروز و ظهور هیاتی و بدون برنامه رفتارکردن را در سایر حوزه‌ها از جمله سینما می‌شود، دیدروح الله حسینی تصریح کرد: به جهت اهمیت جشنواره‌های موضوعی در حل مسائل کشور و جلب توجه به موضوعات اساسی و مهم، در دوره جدید ما اصرار داریم و امیدواریم در مسیر پیش رو، جشنواره‌ها چه آنها که وجود داشته و چه در مورد جشنواره‌هایی که در آینده براساس ضرورت‌های موجود یا آتی راه‌اندازی خواهد شد به سمت موضوعاتی که به لحاظ فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی اولویت دارند، حرکت کنیم.
وی افزود: هر جشنواره‌ای باید با هدفی مشخص پا به عرصه وجود بگذارد و متولیان آن در ابتدا بگویند قصد دارند با برگزاری این رویداد، کدام معضل یا خصلت اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی یا سیاسی مهم را برجسته یا گوشزد کنند و به تصویر بکشند تا نگاه‌ها و در نتیجه پژوهش‌ها، سرمایه‌گذاری‌ها، چاره‌اندیشی‌ها و در کل توجهات به آن سمت جلب شود. در نتیجه به‌طور کلی موضوعی و تخصصی بودن جشنواره‌ها برای من اهمیت ویژه‌ای دارد.
مدیرکل دفتر جشنواره‌های سازمان سینمایی در پاسخ به این سوال که برگزاری هرچه بهتر جشنواره‌های موضوعی نیازمند چه راهکارهایی است و سهم هر کدام از متولیان امر در داخل و خارج از سینما به چه اندازه است، گفت: در رابطه با جشنواره‌های موضوعی، حتما همه دست‌اندرکاران سهیم و در شرایط موجود مقصر هستیم. برگزاری یک رویداد تخصصی، نیازمند مجموعه‌ای از مولفه‌هاست که باید همزمان باهم مورد توجه قرار بگیرد. سیاستگذار، مجری، هنرمند و مخاطب عام، همه باید در برگزاری یک رویداد اتفاق نظر داشته باشند تا به سمت بهتر شدن این وضعیت برویم.
وی افزود: فرض کنید، اگر بخواهید در موضوع خشکسالی که حتماً در پیدایش آسیب‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی نقش دارد، جشنواره‌ای تدارک ببینید، توجه به چند نکته همزمان ضروری است، مهمترین نکته هم این است که باید آثاری در این موضوع تولید شده و موجود باشد سپس برای جلب توجه مخاطب عام و خاص به اهمیت این موضوع فکر شده و برای برگزاری آن جشنواره دبیر خوب پیش بینی شود یعنی کسی که سینما را می‌شناسد، نگاهی جامع به مسائل دارد، نسبت به فضای فرهنگی و سیاسی ایران آگاه است و دغدغه آن موضوع را دارد. درواقع یک جشنواره موضوعی موفق، نیازمند مجموعه‌ای از مولفه‌ها و شاخصه‌هاست که باید باهم فعال شوند تا جشنواره به آنچه می‌خواهد برسد.
حسینی در پایان درباره جشنواره فیلم و عکس فناوری و صنعتی «فردا» اظهار کرد: متأسفانه من پیش از این در جشنواره فیلم و عکس فناوری و صنعتی، حضور نداشته‌ام و تنها تعریفش را از دور شنیده‌ام اما شاید این بد نباشد چون می‌توانم بدون پیش‌داوری نکاتی را بگویم. به نظر من جشنواره فیلم و عکس صنعتی، رویدادی است که باید حال و آینده ما را در ارتباط با دانش‌های فنی و تکنولوژی‌های مختلف حوزه صنعت به تصویر بکشد. این جشنواره باید به من مخاطب بگوید وضع فعلی دنیای ما به لحاظ تکنولوژیک، صنعتی، سخت‌افزاری و نرم افزاری چگونه است، آینده‌ای را که جهان با اتکای به پیشرفت‌های صنعتی طی می‌کند برای من مخاطب ترسیم کند و بگوید ایران ما از این نظر در کجای آن قرار دارد و در این راستا یک سری نوید، هشدار و انذار به ما بدهد.
وی خاطرنشان کرد: اگر جشنواره فیلم و عکس فناوری و صنعتی چنین کارکرد و تأثیری داشته باشد، آن را جشنواره‌ای موفق و مفید می‌دانم ولی اگر جشنواره‌ای باشد که از هر دری سخن بگوید و محور و هدف مشخص و معلومی برای آثار حاضر در آن نداشته باشد، به نظرم جشنواره خوبی نیست. باید صبر کنیم و در روزهای برگزاری جشنواره درباره این رویداد قضاوت کنیم.
ایران پتانسیل بالایی برای ساخت فیلم‌های صنعتی دارد
بابک بهداد درباره ماهیت این جشنواره گفت: من در دوره اول این جشنواره فیلم داشتم و برای مستند «دست‌ها و نجواها» 2 جایزه گرفتم. در همان دوره اول برگزاری این رویداد، از این جهت که فیلم‌های صنعتی به نمایش درآمده در این جشنواره ساختار متفاوتی داشت و موضوعات جذابی را دربرمی‌گرفت، فضای خوبی رقم خورد.
این مستندساز با تأکید بر مرور سابقه ساخت فیلم‌های صنعتی در ایران افزود: این سابقه نشان می‌دهد از قبل از انقلاب و بعد آن تولیداتی خوبی در این حوزه داشتیم مانند «موج و مرجان و خارا» یا «یک آتش» اثر ابراهیم گلستان و یا آثار کامران شیردل.
وی ادامه داد: این جشنواره می‌تواند با پوشش دادن فیلم‌های صنعتی، در بخش‌هایی این آثار را با نقد و بررسی به چالش بکشد. به عقیده من ایران پتانسیل بالایی برای ساخت فیلم‌های صنعتی دارد شرکت نفت، شرکت گاز، معادن، کارخانجات مختلف و ... اگر متولیان امر به ارزش فیلم‌های صنعتی پی ببرند می‌توانند سفارش فیلم صنعتی بدهند و در بحث تبلیغات و فروش از این آثار بهره ببرند. ضمن اینکه مستندهای صنعتی مخاطبان خاص خودش را دارد.
این مستندساز درباره نقش کمک کننده این جشنواره به حوزه فناوری و صنعت گفت: اگر قرار باشد نمایش فیلم‌های صنعتی تنها در نمایشگاه‌ها یا فضای محدود اتفاق بیفتد، شاید کاربرد چندانی نداشته باشد، اما پخش این آثار از تلویزیون یا ساخت فیلم‌های هنری و نمایش آنها در سینماها و جشنواره‌ها حتما اثرگذار است. برای نمونه فیلم موفق «شیشه» ساخته برت هانسترا درباره کاشف صنعت شیشه در هلند ساخته شد و علاوه بر دریافت جوایز قابل توجه، توانست صنعت شیشه‌گری هلند را به جهان معرفی کند.
بهداد با اشاره به اثرگذاری فیلم‌های مستند در معرفی تولیدات صنعتی عنوان کرد: پروژه‌ای را راجع به کارآفرینان با شبکه مستند کار کردم در این مجموعه آدم‌هایی حضور داشتند که صنعتگر هم بودند و در حوزه‌های مختلف مانند کاشی‌کاری، شمع‌سازی و ... فعالیت داشتند. این افراد با وجود فعالیت بالایی که داشتند اما شناخته شده نبودند. وقتی فیلم ما ساخته و پخش شد این مجموعه علاوه براینکه مورد توجه صاحبان صنعت قرار گرفت، معتقد بودند خیلی از مردم با این اثر، آنها را شناختند و این کار در فروش محصولاتشان هم تاثیر داشته است. اگر فیلم صنعتی خوب تولید شود، اثرگذاری خوبی خواهد داشت و این نکته مهمی است.
این مستندساز با سابقه که تجربه حضور در جشنواره فیلم و عکس فناوری و صنعتی «فردا» را دارد، معتقد است: در هر جشنواره‌ای باید یک جریان‌سازی وجود داشته باشد. در این رویداد، این جریان‌سازی می‌تواند به شکل‌های مختلف در آگاهی بخشی به مردم درباره تولیدات صنعتی، بالا بردن ارتفای کیفی فیلم‌های صنعتی، برگزاری کارگاه‌هایی برای بچه‌های علاقه‌مند به فیلمسازی صنعتی و ... اتفاق بیفتد.
بهداد در پایان با یاد کردن از فیلمسازان موفقی چون کیومرث درم بخش، فرشاد فداییان، کامران شیردل که در این حوزه فعال بودند، گفت: لازم است جشنواره همزمان با برگزاری، یک نگاه پژوهشی هم به این جریان داشته باشد و با بررسی سابقه تولیدات این حوزه، صرفا خلاصه در نمایش دادن تعدادی فیلم و اهدای جایزه نشود تا به نتایج بهتری برسد.